0
1231
„Nie lubię gramatyki! Jest nudna, trudna i w ogóle nikomu niepotrzebna”. Czy już to gdzieś słyszałeś? Jeśli Twoi uczniowie czują niechęć do zagadnień gramatycznych, wiedz, że osobą, która może to zmienić jesteś właśnie Ty. A naprawdę warto, bo uczeń, który lubi uczyć się zagadnień gramatycznych, to uczeń, który potrafi stosować je w praktyce, a taki jest przecież cel każdego nauczyciela.
Negatywne nastawienie do nauki czegokolwiek skutecznie utrudnia zrozumienie i zapamiętanie danego tematu, już nie wspominając o jego praktycznym użytkowaniu. Uczniowie, którzy nie lubią ćwiczeń gramatycznych, unikają ich wykonywania, podważają ich zasadność i szukają łatwiejszych rozwiązań. Jeśli niećwiczone elementy piętrzą się i sprawiają wrażenie wyjątkowo skomplikowanych, szybko maleje uczniowska pewność siebie, a strach przed popełnieniem błędu jest pierwszym krokiem do wewnętrznej blokady w komunikacji w języku obcym. Rolą nauczyciela jest więc zaszczepienie w uczniach pozytywnego nastawienia do nauki gramatyki.
POLECAMY
Zacznij od „dlaczego?”
Po co uczysz gramatyki? Bo taka jest podstawa programowa? Bo jest to konieczne, aby uczniowie zdali egzamin końcowy? To prawda, ale zachęcanie do ćwiczeń gramatycznych przez straszenie sprawdzianem to metoda, która jest skuteczna na krótko. Mózg ludzki jest urządzeniem wyjątkowo energooszczędnym. Upraszczając nieco cały proces, elementy, które wskutek powtarzania i ćwiczenia przeszły z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej, a następnie (po egzaminie) zostały „oznaczone” jako nieprzydatne, są stamtąd bardzo szybko usuwane, aby zrobić miejsce bardziej istotnym faktom.
Jeśli szczerzej spojrzymy na istotę nauczania zagadnień gramatycznych, nie będzie zaskoczeniem, że pełnią one wyjątkowe zadanie dla każdego użytkownika języka: pomagają przekazać informację. Uczniowie powinni wiedzieć, że gramatyka to narzędzie ułatwiające komunikację, ale by nabrali tej świadomości, należy zacząć od „dlaczego?” – i wskazać na problem. Zamiast rozpoczynać zajęcia od analizy struktury be going to, warto zapytać uczniów o ich plany na weekend i poprosić, aby wspólnie zastanowili się, jak powiedzieć to po angielsku. Brak narzędzia, aby coś wyrazić, stwarza potrzebę nauczenia się nowej konstrukcji. Satysfakcja z nowej umiejętności, która ma znaczenie komunikacyjne, jest wyjątkowa dla budowania pewności siebie w użyciu języka. Na kolejnych etapach nauki, kiedy nasi uczniowie potrafią już skomunikować wszystkie swoje codzienne potrzeby, przychodzi czas, aby zrobić to szybciej, trafniej i adekwatnie do kontekstu. I w tym wszystkim z pomocą przychodzą uczniom bardziej zaawansowane konstrukcje gramatyczne. Praca na przekonaniach, że nauka gramatyki jest użyteczna, ułatwia czy uatrakcyjnia komunikację, przynosi zupełnie inne efekty, ma długofalowe działanie. Uczniowie czują potrzebę, by analizować, zestawiać, ćwiczyć, powtarzać i używać poznane struktury gramatyczne.
Pozwól na własne „know how”
Kolejnym krokiem po zrozumieniu potrzeby głębszego poznania nowych konstrukcji gramatycznych jest ich odpowiednie poznanie, uporządkowanie i usytuowanie na tle dotychczasowej wiedzy. Wiele podręczników w prosty i przejrzysty sposób pokazuje prawidłowości w funkcjonowaniu danego elementu w języku. Nauczyciele też z reguły potrafią doskonale pokazać uczniom ścieżki analizowania i zapamiętywania nowego materiału. Problem w tym, że ani podręcznik, ani nauczyciel nie wiedzą, co uczeń już wie oraz jak zorganizowane i uporządkowane są te informacje dla jego użytku. Stąd też warto czasami powierzyć w uczniowskie ręce analizę danej struktury, prawidłowości w jej funkcjonowaniu i podobieństw do znanych elementów. Rolą nauczyciela jest wówczas zadawanie właściwych pytań i wspieranie uczniów na drodze odkrywania języka.
Przede wszystkim uczniowie powinni mieć czas na analizę nowego elementu. Warto więc rozważyć pracę w modelu flipped class, jeśli nie można zapewnić uczniom komfortu samodzielnej pracy we własnym tempie podczas zajęć. Samodzielni uczniowie, którzy już dobrze radzą sobie z analizą elementów językowych, mogą dokonać jej indywidualnie w taki sposób, jaki jest dla nich najlepszy. Jeśli zaś uczniowie nie są na to gotowi, warto oprzeć się na konkretnych zadaniach, np.:
- Stwórz chmurę wyrazów (elektroniczną lub własnoręczną), w której umieścisz wszystkie elementy istotne dla podanej konstrukcji.
- Zaznacz nową konstrukcję na mapie wiedzy (artykuł o mapach wiedzy w numerze luty–marzec 2018).
- Zakreśl w podanych zdaniach wszystkie przymiotniki. Podziel je na grupy pod względem końcówek i zobrazuj w diagramie.
- Przygotuj notatkę wizualną dla podanej struktury. Posłużysz się nią, wyjaśniając partnerowi jej użycie.
To właśnie podjęcie próby nauczenia innych nowo zdobytej wiedzy jest najlepszym sprawdzianem dla poziomu zrozumienia nowego materiału.
...
