Czasy przyszłych turystów, ale nie anglistów – jak rozpocząć zajęcia we wrześniu na nowych zasadach?

Z biegiem czasu zmieniło się także podejście do nauczania języka oraz potrzeby, które ta nauka powinna zaspokajać. Jeszcze kilka lat temu języki obce, w tym głównie język angielski, były traktowane jako część procesu edukacyjnego zwieńczonego ważnym egzaminem: gimnazjalnym, ósmoklasisty czy dojrzałości. Były również w dużej mierze traktowane jako karta przetargowa w aplikowaniu do pracy na różne stanowiska oraz dodatkowa umiejętność, którą warto się było chwalić. 

Human skills, czyli umiejętności XXI wieku

Obecne stulecie i przychodzące wraz z nim zmiany (media społecznościowe, wirtualna rzeczywistość, sztuczna inteligencja oraz pokolenia młodych „Z” czy „Alfa”) pokazały, że znajomość języków obcych staje się codziennością i czymś naturalnym, co każdy z nas powinien posiadać. Znajomość jednego języka poza językiem ojczystym stała się niezbędnym minimum. Komunikacja jeszcze bardziej się zglobalizowała, a wymiana informacji, pozyskiwanie wiedzy oraz świadczenie usług w dużej mierze przeniosły się do wirtualnych sieci. Współpraca między ludźmi różnych narodowości oraz kultur stała się powszechna, a umiejętność radzenia sobie w takim środowisku – niezbędna. 
Oznacza to, że w naszej nowej rzeczywistości przodują zupełnie inne elementy, takie jak human skills, czyli umiejętności XXI w., w tym: odpowiedzialność, odwaga w działaniu, otwartość, myślenie krytyczne, umiejętność pracy zespołowej, wiedza o świecie, umiejętności mediacyjne, pewność siebie oraz asertywność. 
Takie spojrzenie na naukę języka rewolucjonizuje dotychczasowe podejście szkolne, które w dużej mierze proces nauki mówienia traktowało jako zadawanie pytań zamkniętych, przygotowywanie pod scenki egzaminacyjne, zapamiętywanie dialogów lub powtarzanie ćwiczeń. 

To, co teraz ma największe znaczenie, to m.in.: 

• zanurzanie uczniów w języku obcym przez osłuchiwanie się z językiem na co dzień,
• uczenie integrowania nauki języka z poznawaniem różnych dziedzin życia, takich jak sztuka, nauki przyrodnicze czy nauki społeczne,
• uczenie się uniwersalnej strony języka, która pozwoli na swobodne i płynne komunikowanie się,
• biegłość w komunikowaniu się, bez kompleksów i barier, w sytuacjach zarówno codziennych, jak i turystycznych czy biznesowych,
• oswajanie z innymi tradycjami, kulturami i ludźmi,
• bazowanie na materiałach autentycznych, takich jak zdjęcia, filmy, reportaże, bajki, książki,
• rozwijanie kompetencji XXI w., 
• stosowanie nowoczesnych metod pracy,
• aktywizowanie materiałów dzięki różnego rodzaju grom i ćwiczeniom.

Nie od razu Rzym zbudowano

Odnalezienie się w nowej rzeczywistości z całą pewnością dla wielu nauczycieli łatwe nie jest i nie będzie. Wymaga to zmiany podejścia oraz wyjścia ze strefy komfortu, w której przez wiele długich lat wszyscy jako nauczyciele tkwiliśmy. Oczywiście da się to zmienić, niemniej jednak należy pamiętać, że nie od razu Rzym zbudowano. Małe kroki, świadomość działań, konsekwencja w postępowaniu oraz cel przyświecający kursom językowym sprawią, że postępy będą mierzalne już po kilku miesiącach. Wystarczy wiedzieć, od czego zacząć i na jakich aspektach się skupić. 
Tutaj właśnie z pomocą przychodzę Ci ja. Nowy rok szkolny to tak naprawdę idealny moment na wprowadzenie nowych zasad czy idei przyświecających zajęciom językowym. Uczniowie po wakacjach są niemal jak czyste kartki papieru, gotowe do zapisania na nowo. Dzięki temu mamy punkt zaczepienia. Bardzo chciałabym, abyś w tym roku szkolnym potraktował uczniów jak turystów, nie przyszłych anglistów, filologów czy profesorów. Postaw na materiały oraz takie środki przekazu, które będą to odwzorowywać. 

Kilka praktyk na dobry początek: 

• Komunikuj się z uczniami w języku obcym.
• Nie odpowiadaj na polskie komunikaty uczniów po angielsku – często łapię się na tym, że nauczyciele, owszem, mówią po angielsku, aczkolwiek na pytanie ucznia, niech to będzie coś przyziemnego, typu: „Czy mogę iść do toalety?”, odpowiadają: „Yes”. Jak to się stało, że zrozumieliśmy? Czy nie powinniśmy poczekać na magiczne „Can I go to the toilet?” lub coś w tym rodzaju?
• Wprowadzaj podstawowe pytania w języku angielskim i trenuj je co zajęcia jako powtórki – ja w roku szkolnym 2021/2022 opanowałam z moimi uczniami 180 podstawowych pytań i odpowiedzi, które pamiętają do dziś. Można? Pewnie, że tak! Czy była to ciężka batalia? Pewnie, że tak! Ale teraz z ręką na sercu mówię Ci, że warto.
• Przygotowuj na zajęcia różne materiały autentyczne: zdjęcia, filmy, bajki, fragmenty książek, map, atlasów – tylko dzięki takim materiałom będziesz w stanie pokazać im, jak naprawdę wygląda świat.
• Zachęcaj uczniów do konwersacji, krótkich/długich rozmów, wyrażania własnej opinii – na początku będzie trudno i prawdopodobnie nie odczujesz satysfakcji z ćwiczenia, ale uwierz mi, że po paru miesiącach taka praca nabiera tempa.
• Integruj język angielski z zainteresowaniami uczniów oraz z tym, co jest obecnie modne. Zajęcia z rodziną Adamsów, Blanką oraz jej eurowizyjnym hitem Solo, Marvel, Harry Potter… To na moich zajęciach robiło w tym roku robotę. 
• Wprowadzaj na języku angielskim wiedzę oraz materiały z innych przedmiotów, dzięki temu uczniowie będą czuli, że zajęcia z Tobą są dla nich ważne i wnoszą dużo dobrego do całokształtu ich procesu edukacji.
• Pamiętaj o tym, aby uczniowie mieli szansę wykorzystywać wiedzę zdobytą na zajęciach w praktyce. Mam tu na myśli chociażby scenki sytuacyjne. Omawiacie produkty żywnościowe, zabawcie się w sklep. Rozmawiacie o robieniu zakupów, możesz przynieść różne ubrania, które zalegają w Twojej szafie, i zamienić salę lekcyjną w butik z prawdziwego zdarzenia. Naprawdę się da! 
• Opracuj razem z uczniami na początku roku szkolnego kontrakt, w którym zawrzecie różne praktyki i zasady, jakie będą obowiązywały na zajęciach. To pomoże w osiągnięciu pozytywnej dyscypliny, niemniej jednak pamiętaj – to, co dotyczy uczniów, dotyczy również Ciebie. 

Komunikacja i dobra zabawa są kluczem do sukcesu

Skoro znasz już moje podejście do prowadzenia zajęć i nadal czyta...