Dostosowania edukacyjne w opiniach i orzeczeniach wskazówką do pracy na lekcji języka obcego

Każdego roku w szkołach ogólnodostępnych przybywa uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Jak podawał wiceminister rodziny i polityki społecznej, w szkołach jest ponad 280 tysięcy takich dzieci. Oznacza to, że nie ma już klas bez uczniów z opiniami i orzeczeniami. Spośród uczniów posiadających orzeczenia, aż 70% uczęszcza do przedszkoli i szkół ogólnodostępnych. Czas klas jednorodnych bezpowrotnie minął. Z wyzwaniem nauczania zróżnicowanego mierzą się wszyscy nauczyciele, jak bowiem widać, specjalne potrzeby edukacyjne to bardzo duży obszar, zakres od niezwykle uzdolnionych do nisko funkcjonujących.

Edukacja włączająca

Edukacja włączająca, czyli edukacja dzieci ze specjalnymi potrzebami w systemie powszechnego kształcenia, podkreśla, że każde dziecko jest ważne i ma prawo do nauki w szkole równych szans, w której tak samo ważne są potrzeby wszystkich uczniów. Znajduje to odzwierciedlenie w dokumentach resortu edukacji, w których czytamy: „Dobra edukacja – to edukacja włączająca, zapewniająca pełne uczestnictwo wszystkim uczniom niezależnie od płci, statusu społecznego i ekonomicznego, rasy, miejsca zamieszkania, niepełnosprawności, wieku czy wyznania”.
W klasie zróżnicowanej, chcąc dać równe szanse wszystkim, nauczyciel musi wprowadzać zasady edukacji włączającej, tworząc przestrzeń, która zapewni uczestnictwo każdego ucznia w szeroko rozumianym procesie uczenia się. Chodzi zarówno o zdobywanie nowych informacji i umiejętności, jak i o rozwijanie kompetencji kluczowych, w tym kompetencji emocjonalno-społecznych. Są to szczytne idee, ale wyzwanie dla nauczyciela do łatwych nie należy. Jeśli nauczyciel nie potrafi uczyć grupy zróżnicowanej w szkole ogólnodostępnej, to wszystkie założenia i dobre intencje edukacji włączającej mogą okazać się bezwartościowe.
Przyszedł czas, kiedy nauczyciel przedmiotu nie jest już jedynie ekspertem wiedzy merytorycznej, a obecna szkoła nie jest już szkołą z lat młodości naszych rodziców. Świat się zmienia, zmieniają się nauczyciele i uczniowie, sposób wychowania i kształcenia. Większą wagę przykładamy do indywidualnych potrzeb, bo jesteśmy świadomi, że nie ma edukacji – szczególnie edukacji włączającej – bez indywidualizacji. Żeby dać uczniowi równe szanse, musimy niejednokrotnie zejść do poziomu umiejętności tego właśnie ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i dać mu wiarę w siebie, że on też umie, potrafi i może. Nadeszła pora, aby odejść od dawnej konwencji szkolnej na rzecz innowacyjnych form nauczania, szczególnie w klasach, w których uczą się uczniowie z opiniami i orzeczeniami. 
 

Opinie i orzeczenia różnią się również zawartością informacji oraz zasięgiem administracyjnym. Jedyną wspólną cechą obu tych dokumentów jest fakt, że wydawane są na podstawie wniosku złożonego przez rodziców, prawnych opiekunów lub pełnoletniego ucznia. Różnice te można przedstawić w następujący sposób:
 

Żeby ułatwić pracę nauczycielom, zespół specjalistów z poradni psychologiczno-pedagogicznej, opisując dysfunkcje i specjalne potrzeby, wydaje opinie i orzeczenia wraz z sugerowanymi dostosowaniami procesu edukacji.
Te dwa dokumenty są bardzo często uważane za synonimiczne. Nie ma nic bardziej mylnego. Wydawane są one w różnych sprawach.
Czytając dokumenty przygotowane przez specjalistów, którzy badali dziecko, musimy zwrócić szczególną uwagę na zapisane tam dostosowania. Celem dostosowania wymagań jest wyrównanie szans edukacyjnych, zaś samo dostosowanie polega na takiej modyfikacji procesu nauczania, która umożliwi uczniom sprostanie wymaganiom edukacyjnym. Coraz częściej w opiniach i orzeczeniach możemy się spotkać z dostosowaniami ogólnymi i szczegółowymi dotyczącymi nauczania różnych przedmiotów.