0
1233
Praca z uczniem dyslektycznym na lekcjach języka obcego nie jest łatwa. Wymaga dużego wysiłku, zaangażowania i systematyczności zarówno ze strony ucznia, jak i nauczyciela. Jednakże największym wyzwaniem może okazać się przygotowanie ucznia dyslektycznego do egzaminu ósmoklasisty, który wieńczy naukę w szkole podstawowej. Niestety, sama powtórka materiału nie wystarczy, by zdać pomyślnie. Jak pomóc uczniowi z dysleksją w przygotowaniu do egzaminu? Dlaczego niektóre zadania egzaminacyjne są trudne? Jakie techniki i ćwiczenia, przyjazne dla ucznia z dysleksją, wprowadzić, by zachęcić i zmotywować do pracy nad językiem?
W Polsce sytuację uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi regulują rozporządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej. Dokumenty te gwarantują pięć ważnych praw:
POLECAMY
- prawo do wczesnej diagnozy;
- prawo do wczesnej, specjalistycznej interwencji;
- prawo do dostosowania wymagań szkolnych i sposobu oceniania do możliwości ucznia;
- prawo do zwolnienia z nauki drugiego języka obcego;
- prawo do wyrównania szans podczas egzaminów (po szkole podstawowej i na maturze).
Nauczyciel jest obowiązany na podstawie opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej dostosować wymagania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostaniu tym wymaganiom.
Należy jednak pamiętać, że dostosowanie to nie dotyczy treści programowych, ale metod i form pracy, jakie nauczyciel podejmuje z uczniem z opinią lub orzeczeniem.
W przypadku dysleksji, deficyty rozwojowe są przyczyną trudności w przyswajaniu wiedzy, a więc są niezależne od dziecka. Specyfika dysleksji pokazuje, że każdy uczeń dyslektyczny może mieć różne problemy przy jednoczesnym występowaniu pewnych cech wspólnych dla dysleksji. Opinia diagnostyczna wystawiona przez specjalistów z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej zawiera między innymi zalecenia do pracy nauczyciela. Dlatego też zapoznanie się z tą opinią i zastosowanie do zaleceń jest obowiązkowe.
Nauczyciele dostosowują formy, metody nauczania i wymagania do możliwości ucznia dyslektycznego w różny sposób:
- dostosowują prace domowe do możliwości ucznia;
- wydłużają czas na testach i sprawdzianach;
- uwzględniają w ocenie problemy z formą graficzną prac pisemnych, a w przypadku dysortografii z formą ortograficzną;
- stosują specjalnie przygotowane testy dla uczniów z dysleksją;
- dzielą materiał do nauczenia na mniejsze partie;
- oceniają wiadomości ucznia głównie na podstawie wypowiedzi ustnych;
- stosują ocenianie kształtujące;
- stosują większą czcionkę w kartach pracy;
- ukierunkowują prace pisemne pytaniami doprecyzowującymi.
Przy odpowiednich dostosowaniach i odpowiednim doborze metod i technik uczeń dyslektyczny nie odczuwa w sposób drastyczny swoich niedoborów i dysfunkcji. Jednakże inaczej się ma sprawa dostosowań w przypadku egzaminów zewnętrznych.
Obecnie uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się na egzaminie ósmoklasisty mogą liczyć na:
- przedłużenie czasu;
- korzystanie z pomocy nauczyciela wspomagającego, który zapisuje odpowiedzi zdającego do zadań otwartych (możliwe tylko wtedy, gdy głębokość zaburzenia grafii uniemożliwia odczytanie pracy egzaminacyjnej i gdy uczeń w toku edukacji został wdrożony do takiej współpracy z nauczycielem; przy czym przyznanie tego dostosowania oznacza obligatoryjne przyznanie płyty CD z dostosowanym nagraniem – wydłużone przerwy przeznaczone na zapoznanie się z zadaniami sprawdzającymi rozumienie ze słuchu i ich wykonanie);
- zaznaczanie odpowiedzi do zadań zamkniętych w zeszycie zadań egzaminacyjnych, bez przenoszenia ich na kartę odpowiedzi;
- zapisywanie odpowiedzi do zadań na komputerze (możliwe tylko wtedy, gdy głębokość zaburzenia grafii uniemożliwia odczytanie pracy egzaminacyjnej);
- zastosowanie szczegółowych zasad oceniania rozwiązań zadań otwartych uwzględniających specyficzne trudności w uczeniu się.
Choć jest to wielki krok w kierunku pomocy uczniom dyslektycznym, przy głębszej analizie możemy, niestety, pokusić się o sporządzenie listy siedmiu grzechów głównych testu ósmoklasisty:
- forma egzaminu ósmoklasisty dla dzieci z dysleksją jest standardowa, tzn. arkusz nie różni się od egzaminu dla dzieci nieprzejawiających SPE;
- czcionka standardowa nie została zamieniona na (zalecaną i bardziej przyjazną dla dyslektyka) czcionkę bezszeryfową 14–16;
- nie ma zwiększonej interlinii (poszerzenie odstępu między wierszami redukowałoby możliwość „przeskakiwania” z jednego na drugi oraz zlewania się słów w jedną całość podczas czytania);
- polecenia są zbyt złożone, zapisane w formie paragrafu i zawierające w jednym zdaniu kilka istotnych informacji/kroków do wykonania. Instrukcje dla uczniów z dysleksją należałoby uprościć do krótkich zdań zapisanych jedno pod drugim;
- na jednej stronie mieszczą się różne zadania, często przenoszone na następną stronę. Należałoby dokonać zmiany tak, aby tylko jedno zadanie znajdowało się na jednej stronie (edycja zadań w taki sposób, aby uczeń miał cały tekst przed oczami podczas czytania);
- za mało miejsca jest pozostawione do wypełnienia zadań otwartych, szczególnie dla uczniów ze stwierdzoną dysgrafią;
- zapis audio jest jednakowy dla wszystkich uczniów, tymczasem dla uczniów z dysleksją wskazane byłoby trzykrotne odsłuchanie tekstu lub tekstu z wydłużonymi przerwami.
Wniosek nasuwa się sam: uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (w tym z dysleksją, dysgrafią, dysortografią, dyskalkulią) są uprawnieni wyłącznie do dostosowania warunków przeprowadzania egzaminu, brak jest natomiast dostosowania formy egzaminu.
Z rozmów z nauczycielami przygotowującymi uczniów dyslektycznych do egzaminu ósmoklasisty wynika, że często mają oni problemy z rozumieniem ze słuchu, z czytaniem ze zrozumieniem, z pisaniem dłuższych wypowiedzi (z powodu zbyt lakonicznych zdań, wadliwej kompozycji i licznych błędów), z transferem teorii gramatycznej na praktykę oraz z zarządzaniem czasem na wykonanie zadań. Dlaczego mają problemy z tymi zadaniami i jak możemy im pomóc?
SŁUCHANIE
Słuchanie na egzaminie ósmoklasisty jest czymś, czego uczniowie dyslektyczni często się obawiają. Zapewne nie są do końca przekonani, że uda im się wyłapać i zrozumieć sens nagrania, usłyszeć i zrozumieć wszystkie osoby na nagraniach oraz zaznaczyć prawidłowe odpowiedzi.
Słuchanie jest trudne dla ucznia dyslektycznego, ponieważ wymaga jednoczesnego słuchania, czytania i zaznaczania odpowiedzi, a zadania otwarte na rozumienie ze słuchu wymagają ponadto zrozumienia szczegółów.
Jak więc pomóc?
- Na początku ćwiczyć słuchanie bez pisania.
- Przed słuchaniem rozdać uczniom z zaburzoną funkcją słuchową zapis nagrania.
- Pierwsze słuchanie wprowadzić bez patrzenia na zadanie egzaminacyjne i polecić uczniom wypisanie kluczowych słów/fraz lub zapisanie tylko głównej myśli.
Przykład ćwiczenia:
Uczniowie pracują w grupach trzyosobowych. Wysłuchują nagranie i każda osoba zapisuje słowa klucze, które zrozumiała. Po wysłuchaniu pracują razem i rekonstruują tekst, rozmawiają o czym był. Dopiero teraz otrzymują zadanie egzaminacyjne do wykonania i słuchają zapisu a...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań magazynu "Horyzonty Anglistyki"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!
