Sztuka pisania testów dla uczniów z dysleksją rozwojową

Nauczyciel wykorzystuje testy głównie w celu dokonania oceny uczniów, uświadomienia im stopnia przyswojenia konkretnej partii materiału i wskazania, które zagadnienia wymagają jeszcze utrwalenia, a w których poradzili sobie doskonale. Wielu nauczycieli korzysta z testów opracowanych przez grupę specjalistów i dołączonych do książki nauczyciela lub innych zasobów nauczycielskich, niektórzy korzystają z generatorów testów, a jeszcze inni sami opracowują sprawdziany dla swoich uczniów. 

Pojawia się jednak pytanie: czy każdy nauczyciel wie, na czym polega dobry test i jak go napisać, by spełniał wymagane kryteria?
 

Bez względu na rodzaj i cel testu każdy sprawdzian powinien spełniać kilka zasad dotyczących prawidłowego konstruowania. 
 

Trafność testu oznacza, że sprawdza on rzeczywiście te umiejętności, które chcieliśmy zmierzyć, oraz że może być z powodzeniem użyty do celu, do którego został przeznaczony.

Rzetelność określa, w jakim stopniu można polegać na wynikach testu, i odnosi się do dokładności pomiaru oraz niezawodności testu. 

Praktyczność testu to cecha związana z nakładem czasu, sił i kosztów koniecznych do jego przeprowadzenia, które powinny być współmierne do rezultatów, jakie dany test ma przynieść. 

Wartość dydaktyczna testu to wpływ, jaki dany test ma na proces nauczania i uczenia się. Oczywiste jest, że chcielibyśmy, aby każdy test miał pozytywny wpływ na naukę i umiejętności zdającego, jednak rezultat zwrotny może być również negatywny.

Jeżeli przygotowując test, weźmiemy pod uwagę wspomniane cechy i kryteria, to możemy powiedzieć, że udało nam się stworzyć test idealny. 

Praktyka szkolna pokazuje, że nie każdy uczeń przyswaja wiedzę w taki sam sposób i w takim samym czasie. A co z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Czy powinni oni pisać taki sam test jak cała klasa, czy test dostosowany do ich dysfunkcji? Czy w wypadku uczniów z trudnościami wynik testu rzeczywiście odzwierciedli ich poziom wiedzy i umiejętności?

W wypadku uczniów z dysleksją rozwojową trudności w czytaniu i pisaniu rzutować będą na inne umiejętności i w konsekwencji nigdy nie będą rzeczywistym odbiciem posiadanej przez nich wiedzy. Czasami uczeń dyslektyczny nie może zrozumieć pytania/polecenia i dlatego nie odpowiada na nie. Innym zaś razem, nawet jeśli zna odpowiedź, zapisując ją, popełnia tyle błędów, że i tak trudno dokonać rzetelnej oceny.

Wielu nauczycieli ubolewa, że nie mają odpowiedniej wiedzy, aby dostosować test standardowy do potrzeb uczniów z dysleksją, a co za tym idzie – nie dostosowują ani kartkówek, ani kart pracy. 

Nawet w literaturze przedmiotu trudno znaleźć wskazówki praktyczne odnoszące się do pisania testów dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. 

Judit Kormos i Anne Margaret Smith w książce Teaching Languages to Students with Specific Learning Differences starają się naprowadzić nauczycieli na właściwą ścieżkę poszukiwań i w celu opracowania pewnej strategii stawiają wiele pytań, jakie każdy nauczyciel powinien rozważyć, zanim podejmie się samodzielnego pisania testów lub dostosowania ich do potrzeb uczniów z dysleksją.
 

Refleksja nad powyższymi pytaniami jest jak najbardziej wskazana. Jednakże nie możemy pominąć licznych technicznych aspektów przygotowania dobrego testu dla dyslektyków. 
Jednym z nich jest czas przeznaczony na napisanie sprawdzianu. 

• Czas 

Uczeń z dysleksją potrzebuje więcej czasu na wykonanie ćwiczeń językowych niż jego klasowi koledzy i koleżanki, nie tylko dlatego, że...