Jak pokonać blokadę do pisania?

Blokada, która pojawia się przy pisaniu w języku angielskim może występować bardzo często. Szczególnie u uczniów, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z językiem angielskim i nie mają dużej wprawy w pisaniu. Z drugiej strony dla uczniów, którzy przygotowują się do egzaminu ósmoklasisty lub do matury blokada ta może pojawić się i uniemożliwić uzyskanie dobrego wyniku z części pisemnej egzaminu. W tym artykule przyjrzymy się temu, co możemy zrobić, aby taką blokadę zminimalizować i jakie ćwiczenia możemy zaproponować uczniom, aby postarali się oswoić z pisaniem w języku angielskim. 

Z czego wynika taka blokada? 

Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie, należy pomyśleć o wielu różnych elementach. Po pierwsze powinniśmy zastanowić się sami nad tym, czy i my kiedyś w przeszłości nie mieliśmy problemów związanych z pisaniem w języku angielskim. Jak sobie z tym poradziliśmy? Co spowodowało, że teraz często piszemy w języku angielskim? Jak możemy tę wiedzę i informację zastosować dla danej klasy? Te pytania wydają się bardzo proste, ale odpowiedzi na nie mogą być bardziej złożone. Każda blokada związania z pisaniem może wynikać z wielu różnych powodów. Każdy uczeń może swoją blokadę przeżywać w inny sposób. Oto kilka przykładowych rozwiązań na to skąd bierze się blokada. Wyniki są umieszczone w kolejności przypadkowej.

• Blokada wynika z negatywnej oceny wcześniejszego pisania. Może zdarzyć się tak, że wcześniej jakaś praca pisemna danego ucznia została ocenione bardzo negatywnie bez konstruktywnego feedbacku od nauczyciela. I teraz dany uczeń obawia się, że to, co napisze będzie tak samo złe jak wcześniej lub też, że ocena nauczyciela będzie bardzo negatywna. Może również zdarzyć się tak, że taka blokada była wzmacniana wielokrotnie i kilka razy różne osoby wyrażały dezaprobatę lub negatywne podejście do fragmentu napisanego przez danego ucznia. Dlatego w teraźniejszości jest on nastawiony negatywnie i cierpi na blokadę do pisania.
   
• Blokada może wynikać ze stresu. Uczeń tak denerwuje się tym, co napisze, jak to coś napisze, że nie jest w stanie skupić się na samym pisaniu, tylko przeżywa stres związany z samą czynnością. Jest to dosyć trudne, aby pomóc uczniom obniżyć poziom stresu związanego z pisaniem, ale zawsze możemy postarać się pomóc naszym uczniom. Przede wszystkim, jeśli poznamy ich stresy i stresory, pomożemy je zauważyć, a w konsekwencji postaramy się je zminimalizować.
   
• Blokada może wynikać z braku wiedzy. Jeśli uczniowie nie dysponują odpowiednią wiedzą dotyczącą tego, jak można pisać w języku angielskim, obawiają się tego pisania. Przykładowo, jeśli nie mają opanowanych podstawowych czasów gramatycznych, które muszą użyć podczas napisania pocztówki lub listu nieformalnego, będą się obawiać, czy zrobią to poprawnie.
   
• Blokada może wynikać z braku wiedzy odnośnie formatu pisania. Jeśli uczniowie nie pamiętają zasad dotyczących pisania maila, listu lub rozprawki, będą obawiali się, czy w ogóle powinni pisać na ten temat, a jeśli tak, to czy ich pisanie będzie poprawne.

Brak doświadczenia w pisaniu

Oczywiste jest, że jeśli nie mamy w czymś doświadczenia, to jest to dla nas trudniejsze. Brak doświadczenia dotyczącego pisania może wynikać z różnych czynników. Czasem dlatego, że uczniowie nie znają jeszcze wielu konstrukcji i słów i dlatego trudniej jest im coś napisać. Możliwe jest też to, że w podręczniku wiodącym na lekcji nie ma aż tak dużej ilości ćwiczeń na pisanie. Niezależnie od tego z czego wynika niepewność w pisaniu zawsze możemy zaproponować uczniom chociażby pisanie w wersji mikro kilku zdań.

Ćwiczenie 
Do każdego tematu, który realizujemy z uczniami możemy dołączyć pisanie choćby kilku zdań. I będzie to właśnie ćwiczenie polegające na mikro pisaniu. Jego celem jest pokazanie uczniom, że pisanie nie jest związane zawsze z dużym limitem słów i długim tekstem. Z powodzeniem uczniowie mogą zapisywać chociażby 3 czy 4 zdania na dany temat. I to niezależnie od tego na jakim poziomie zaawansowania się znajdują. Nawet jeśli konstrukcje i wyrazy, które znają są bardzo podstawowe, zawsze mogą przygotować kilka krótkich zdań. Na poziomach początkowych angielskiego będą to zdania chociażby o przedstawieniu się, opis danej osoby. Na poziomach bardziej zaawansowanych mogą być to zdania w różnych czasach, trybach warunkowych lub na tematy pochodzące z zakresu matury rozszerzonej. Dzięki takiemu podejściu uczniowie nabiorą wprawy w pisaniu, pod warunkiem, że takie pisanie w wersji mikro będzie odbywało się systematycznie. Możemy, na przykład, zaproponować uczniom pisanie raz lub dwa w tygodniu, które będzie trwało maksymalnie 3–5 minut.

Brak weny do pisania 

Jeśli chcemy pomóc uczniom w przełamaniu blokady dotyczącej tego, co mogą napisać, możemy zaproponować im pisanie na tematy, które lubią i które są im bliskie. Możemy rozwiązać to w ten sposób, że każdy uczeń stworzy swoją listę pięciu tematów, na które będzie chciał pisać i na które będzie miał dużo do napisania. Następnie raz w tygodniu uczniowie wybierają z listy tematów swój jeden temat i piszą o nim kilka zdań. Jeśli uczniowie zupełnie nie mają pomysłu w języku angielskim, możemy im zasugerować, że mogą zapisać swoje pomysły na początku w języku polskim. Dopiero potem poszukają słów, aby zapisać swoje pomysły po angielsku. Dzięki temu uczniowie będą pracowali nad zdobywaniem pomysłów. Jeśli chcemy wesprzeć ich jeszcze bardziej, możemy rozwiązać to w ten sposób, że na dany temat uczniowie na początku rozmawiają w parach, tak aby znaleźć inspiracje do pisania. A następnie po przedyskutowania różnych pomysłów następuje faza pisania kilku zdań. Dzięki temu będziemy wiedzieć, że zrobiliśmy bardzo wiele, aby uczniowie mieli pomysły i potrafili wykorzystać je w praktyce. 

Ćwiczenie 
W poznaniu źródeł blokad pomoże następujące ćwiczenie. Przygotowujemy dla uczniów takie same kartki papieru i poprosimy ich o zapisanie odpowiedzi anonimowo. Sami zdecydujemy jakie pytania chcemy zadać uczniom. Możemy poprosić ich o to, aby napisali odpowiedzi na te przykładowe pytania. 

1. Co powoduje, że nie lubisz pisać w języku angielskim? 
2. Co najbardziej stresuje cię w pisaniu w języku angielskim i dlaczego?
3. Co mogłoby się stać, żeby było ci łatwiej pisać w języku angielskim?

Jeśli wymyślimy różne pytania, które dopasujemy do danej klasy, będzie nam łatwiej ją zrozumieć. Jeśli odpowiedzi będą udzielane anonimowo, uczniowie będą mieli szansę otworzyć się i zapisać swoje realne potrzeby.

Zabieramy się za pisanie!

Rozłóżmy pisanie na czynniki pierwsze. Dzięki temu uczniowie będą wiedzieli, że pisanie to proces, a elementy składowe tego procesu są istotne. Jeśli będą działać po kolei krok po kroku, to mają większą szansę na powodzenie finalnego pisania i na to, aby powstał tekst taki, jaki chcą. 

Oto przykładowe rozbicie pisania na czynniki pierwsze. Powinniśmy pamiętać o tym, że wszystko zależy od tego, jaki tekst mają napisać uczniowie i ile mają na to czasu oraz na jakim poziomie językowym się znajdują. Łatwiej będzie napisać tekst uczniom, którzy znają wiele czasów i konstrukcji gramatycznych, niż uczniom, którzy są dopiero na początku swojej drogi językowej.

• Temat pisania. Często uczniowie mają blokady dotyczące tego, że nie wiedzą co mogą napisać na dany temat. Możemy zacząć od tego, żeby uczniowie zebrali swoje propozycje dotyczące tego, co napisaliby na dany temat, ale w języku polskim. Może to wydawać się zbyt proste, ale jednak pozwoli uczniom otworzyć się kreatywnie i wymyślić to, o czym będą chcieli pisać. Powinni tutaj wymienić wiele różnych propoz...