Analiza otwartych zadań maturalnych w formule 2023 – poziom rozszerzony

Nowa formuła, która zaczęła obowiązywać w maju 2023 r., wprowadziła zmiany w trzech kluczowych obszarach:

• poziom kompetencji językowych jest wyższy, co przekłada się na ambitniejsze słownictwo,
• sprawdzane są nowe umiejętności kognitywne, co oznacza, że zdający muszą wykazać się umiejętnością sprawnego przetwarzania informacji, wnioskowania i głębszej analizy tekstu słuchanego i czytanego,
• pojawia się szeroki wachlarz nowych typów zadań, z zadaniami otwartymi na czele.

W tym roku maturzyści podchodzący do egzaminu maturalnego z języka angielskiego na poziomie rozszerzonym spotkali się jednak z całkiem miłą niespodzianką. Oprócz postpandemicznej obniżki poziomu w arkuszu znalazło się mniej kłopotliwych zadań niż zazwyczaj. W porównaniu z ostatnimi kilkoma latami na egzaminie pojawiły się tylko dwa zadania zamknięte z czasownikami frazowymi, które zazwyczaj spędzają uczniom sen z powiek. Zadania otwarte polegające na zastosowaniu odpowiedniej struktury gramatycznej oraz zadania ze słowotwórstwa nie były aż tak bogate w podchwytliwe rozwiązania, których maturzyści najbardziej się obawiają. Teksty były złożone i ciekawe, co z pewnością ułatwiło rozwiązywanie zadań. Również tematy prac pisemnych były życiowe i aktualne – dotyczyły reklamy w dzisiejszych czasach (rozprawka argumentacyjna) oraz zmian w życiu w przyszłości (artykuł publicystyczny).

W tegorocznym arkuszu zadań otwartych było pięć, w tym dłuższa forma wypowiedzi pisemnej. 

Pierwsze zadanie otwarte (nr 3) pojawiło się w części sprawdzającej umiejętność rozumienia ze słuchu. Po dwukrotnym wysłuchaniu rozmowy na temat metod stosowanych przy tworzeniu reklam żywności zdający mieli uzupełnić luki w notatce, aby jak najbardziej precyzyjnie oddać sens wysłuchanego tekstu. Oczywiście musimy pamiętać, że w każdym zadaniu otwartym zawsze wymagany jest poprawny zapis wyrazów, zwłaszcza tych o wysokiej frekwencji, kluczowych do rozwiązania danego zadania. 

Oprócz oczekiwanych odpowiedzi jest również sporo (i to bardzo!) odpowiedzi akceptowanych. Szczegółowy wykaz dostępny jest na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (https://bit.ly/CKEmatura23rozszerzenieKLUCZ). Również odpowiedzi, które były merytorycznie poprawne i spełniały wszystkie warunki zadania, a nie zostały ujęte w zasadach oceniania (np. z racji sporadycznego użycia), otrzymały akceptację komisji.

• W luce 3.1. uznano: (1) odpowiedzi bardziej opisowe, pod warunkiem że wskazywały biały klej (np. white colo(u)red glue) lub (2) odpowiedzi otoczone spójnym fragmentem z otoczeniem luki (np. where white glue), a także (3) odpowiedzi z dopuszczalnym błędem, który nie wpłynął na jednoznaczność (np. glue in colo(u)r white).
• W luce 3.2. akceptowano: (1) odpowiedzi wskazujące (długi) czas pieczenia, przygotowania czy oczekiwania (np. long time it takes), (2) sygnalizujące ograniczenia czasowe lub oszczędność czasu (np. shortage of time), (3) odpowiedzi z użyciem czasownika bake (np. time time of baking), (4) propozycje zawierające dopuszczalny błąd, który nie wpłynął na jednoznaczność odpowiedzi (np. long time cooking), (5) lub z dopuszczalnym błędem w zapisie preparation (np. long time of preperation), (6) a także odpowiedzi wskazujące szybsze rozwiązania pozwalające uzyskać ten sam efekt (np. less time-consuming option available).
• W luce 3.3. akceptowano: (1) czasowniki wskazujące na wytwarzanie lub wypuszczanie pary, zbliżone znaczeniowo do produce steam (np. create vapour), (2) odpowiedzi zawierające dopuszczalny błąd, który nie wpływał na jednoznaczność odpowiedzi (np. make few minutes of steam), (3) oraz takie, które zawierały dopuszczalny błąd w zapisie steam (np. produce staem). 
• W luce 3.4. akceptowane były odpowiedzi, które: (1) wskazywały na owoce lub kawałki owoców (np. fruit pieces), (2) zawierały dopuszczalny błąd, niewpływający na jednoznaczność odpowiedzi (a fruits), (3) z dodaną informacją, która nie była niezgodna z tekstem (np. fruit on the top of the dessert), (4) oraz alternatywy dla pieces of fruit, wskazujące więcej niż jeden rodzaj owoców (np. different fruit).

Drugie zadanie otwarte (nr 6) pojawiło się w części sprawdzającej czytanie ze zrozumieniem. Zdający mieli uzupełnić w języku angielskim luki w streszczeniu zgodnie z treścią tekstu, tak aby jak najbardziej precyzyjnie oddać jego sens, wpisując maksymalnie sześć wyrazów. 
Poza oczekiwanymi odpowiedziami ponownie mamy długi wykaz odpowiedzi akceptowanych. 

• W luce 6.5. uznawano odpowiedzi wskazujące elektryczność, oświetlenie (np. lighting) lub dostarczanie prądu (np. darkness due to electricity), także w formie bardziej opisowej, jak również wskazanie awarii urządzenia produkującego prąd (np. power generator). Dopuszczalne były błędy w zapisie fragmentu niekluczowego dla rozwiązania (np. dark because of power) oraz takie, które nie wpłynęły na jednoznaczność odpowiedzi (np. electric).
• W luce 6.6. akceptowane były odpowiedzi, które wskazywały: (1) miejsca wypadków lotniczych (np. plane accident sites) lub (2) wypadki lotnicze (np. crashed planes), (3) odpowiedzi synonimiczne (np. aeroplane accident) (4) oraz zawierające dopuszczalny błąd, który nie wpłynął na jednoznaczność wypowiedzi (np. an airplane crashes). 
• W luce 6.7. akceptowano odpowiedzi wskazujące wiek statku kosmicznego (np. the age of the object), okres jego spoczywania na dnie, czas wypadku lub zderzenia (np. when the spacecraft crashed). W odniesieniu do statku kosmicznego można było zastosować zaimek her (np. her age) lub słowo ship (np. how old is the ship). Zaliczano także propozycje z dopuszczalnymi błędami, jeśli nie wpływały na jednoznaczność odpowiedzi (np. when did it actually happen). 
• W luce 6.8. akceptowane były odpowiedzi wskazujące zaangażowanie dr. Johnsona w sprawę (jego zaproszenie lub zatrudnienie) bądź powód jego zaangażowania, w których zastosowano stronę bierną (np. was contacted / was requested). Dopuszczalne było użycie czasów Present Perfect (np. has been called in), Past Perfect (np. had been sent for) lub Present Simple (np. is called). Zaliczano odpowiedzi, które zawierały błędy niewskazujące na jednoznaczność wypowiedzi (np. were sent for), oraz takie, które zawierały błąd zapisu w wyrazie o niskiej frekwencji (np. was sumoned). 

Trzecie zadanie otwarte (nr 8) wymagało uzupełnienia czterech luk w tekście pojedynczymi wyrazami, przekształcając je tak, by otrzymać logiczny i gramatycznie poprawny tekst przy zachowaniu pełnej poprawności ortograficznej. Poza pierwszym przykładem zdający nie mieli problemów z pozostałymi, prawidłowo diagnozując wymaganą część mowy. W tym zadaniu nie było alternatywnych odpowiedzi. Jedyne, które szybko można było sprawdzić. 

Czwarte zadanie otwarte (nr 9) polegało na uzupełnieniu luk (w prawidłowym zapisie) z wykorzystaniem podanych w nawiasach wyrazów (maksymalnie pięciu) w odpowiedniej formie, nie zmieniając ich kolejności, ale dodaj...