Jak rozwijać kreatywność uczniów, wykorzystując nowoczesne technologie w edukacji?

Nie ulega wątpliwości, że kreatywność jest pożądana w procesie uczenia się, nauczyciele dostrzegają jej potencjał i tworzą przestrzeń do tego, by uczniowie mogli ją rozwijać. Badacze problemu stworzyli następujący profil osoby kreatywnej:

• Jest wrażliwa na problemy.
• Ma zaufanie do swojego sposobu myślenia.
• Wie, na czym polega konkretny problem, i potrafi się na nim skupić.
• Bez trudu określa cel i potrafi wskazać sposoby, które mają pomóc go jej osiągnąć.
• Ma otwarty umysł – nie myśli szablonowo i w każdej chwili jest skłonna przyjąć nową ideę.
• Podejmuje lub planuje szereg prób, nie ograniczając swoich działań tylko do jednego sposobu postępowania, ma świadomość tego, że istnieją różne drogi.
• Charakteryzuje się plastycznością w sposobie myślenia, działania i postrzegania.
• Posiada umiejętność przystosowania się do nowych sytuacji i zmian.
• Zna swoją wartość.
• Zna potęgę myślenia i ma świadomość tego, że należy wciąż doskonalić i usprawniać te procesy.
• Jest oryginalna. 
• Potrafi nadawać przedmiotom nowe funkcje i znaczenia, zastosowania i sposoby wykorzystania.
• Wie, że myślenie jest po to, by lepiej zrozumieć rzeczywistość, podejmować decyzje, które wpłyną na jakość sposobów postępowania, a nie po to, żeby udowodnić swoją mądrość innym.
• Posiada zdolność do analizy, dostrzega najdrobniejsze szczegóły, różnice.
• Posiada zdolność do łączenia różnych elementów w całość.
• Posiada giętkość myślenia, jest w stanie szybko zmienić kierunek poszukiwań.
• Podczas rozwiązywania problemów czerpie z różnych dziedzin.
• Za wszelką cenę dąży do obranego przez siebie celu.
• Potrafi prezentować swoje poglądy bez względu na opinie innych osób.
• Nie ulega naciskom innych.
• Akceptuje siebie, swój świat, swoje życie, wybory, co jest wspierające i mobilizujące.

Niektórzy z nas posiadają naturalne predyspozycje do tego, by być kreatywnymi, jednak to kreatywność jest cechą, którą można stymulować poprzez różnego rodzaju zadania i ćwiczenia. 

W jaki sposób możemy rozwijać kreatywność u swoich uczniów?

1. Stwarzaj odpowiednie warunki

Zauważ, że bardzo często uczniowie sami dążą do kreatywności, zadają mnóstwo pytań, są ciekawi świata, chcą doświadczać, eksperymentować, wymyślać. Niestety bardzo często to my – dorośli – nieświadomie nie dajemy młodemu człowiekowi możliwości, chcąc, aby funkcjonował w pewnym schemacie. Niesprzyjające są również formy sprawdzania wiedzy uczniów, które często narzucają konieczność udzielenia odpowiedzi zgodnie z kluczem. Warto zatem stworzyć uczniom przestrzeń w postaci takich zajęć, w trakcie których będą mogli uczyć się kreatywności, rozwijać twórczy potencjał, działać zgodnie z własną intuicją. 

2. Dostrzegaj potrzeby

Życie w różnych czasach determinuje potrzeby i wymagania danego pokolenia. Dotychczasowe wyniki badań naukowych pokazują, że podające metody nauczania nie są skuteczne i powodują, że uczniowie nie lubią szkoły. Można zatem rzec, że potrzebą współczesnego ucznia jest zmiana sposobu nauczania i wykorzystanie różnorodnych metod, technik i narzędzi, które sprawią, że uczeń będzie zaangażowany w proces uczenia się. Wśród najbardziej efektywnych metod można wymienić: 5 dlaczego (5 why), 6 Pytań, Łańcuch Przyczyn, diagram Ishikawy, technika myślenia PMI (Plus/Minus/Interesujące), 6 Myślowych Kapeluszy, Inquiry Based Science Education, Design thinking, gamifikacja. 

3. Ucz selekcji

Rozszerzona rzeczywistość stwarza możliwość niekontrolowanego publikowania treści często przez osoby nieposiadające kompetencji i doświadczenia, które uprawniałyby je do tego typu czynności. Młody człowiek, który traktuje internet jako element swojego świata, wirtualnego „mędrca”, który odpowie na każde pytanie, rzadko posiada wysoki poziom umiejętności krytycznego myślenia i nie ma świadomości tego, że w sieci mogą znajdować się fałszywe, niemal wyssane z palca przekazy. Dlatego zadaniem pedagoga jest rozwijanie kompetencji krytycznego myślenia i selekcjonowania informacji, co polega na sprawdzeniu wiedzy w różnych – nie tylko tych cyber – źródłach.

4. Korzystaj z nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK)

Jak powszechnie wiadomo, technologia ma swoje mocne i słabe strony, jednak szanse, jakie daje, są olbrzymie, dlatego niezauważanie pozytywnych stron, dających możliwość wszechstronnego rozwoju, jest niedorzeczne. Podstawą wykorzystania ich przez nauczyciela jest wysoki poziom ich poznania, bo tylko wówczas istnieje duże prawdopodobieństwo, że przyniesie to spodziewany efekt. Warto zauważyć, że nasi uczniowie nie znają świata bez nowoczesnych technologii, dlatego są zdziwieni faktem, że tak rzadko mogą korzystać z nich w szkole. 

Bogata oferta technologiczna oraz szeroki wachlarz możliwości wykorzystania TIK w codziennej praktyce pedagogicznej powodują, że wielu z nas coraz częściej sięga po tego typu dobrodziejstwa. 

Metody i techniki wykorzystywane do rozwijania twórczego potencjału uczniów¹

Metoda 5 dlaczego (5 why) 
Narzędzie służy do wykrywania przyczyn problemu. Zadając kilkakrotnie pytanie „Dlaczego?”, uczniowie badają związki przyczynowo-skutkowe i mogą dojść do źródła problemu, poznać jego przyczynę, a następnie skupić się na rozw...