Konkurs językowy
dla wszystkich czy tylko dla wybranych?

Po zakończeniu szkolnego etapu konkursu i ogłoszeniu wyników musiałam i chciałam rozmawiać z wieloma uzdolnionymi uczniami, którzy naprawdę mocno przeżyli swoją porażkę i to, że poziom konkursu był niepotrzebnie zbyt wyśrubowany. Dzieciaki otwarcie mówiły, że „są beznadziejne” z angielskiego, a wiem przecież, że to nieprawda. Wielu nauczycieli z całej Polski dzieliło się ze mną swoimi przemyśleniami, ubolewając nad tym, że jest to konkurs tylko dla wybranych. To znaczy dla uczniów, którzy wiele lat spędzili za granicą i mieli możliwość kilkuletniego obcowania na co dzień z językiem obcym, dla dzieci z rodzin dwujęzycznych lub dla dzieci, których rodziców stać na dodatkowe zajęcia językowe kilka razy w tygodniu. Gros bardzo uzdolnionych dzieci musiało obejść się smakiem. Moje pytanie brzmi: Jaki jest sens tworzenia konkursów, które nie są adekwatne do możliwości ucznia z końcowych klas szkoły podstawowej czy gimnazjum? Nie myślę o tak zwanym przeciętnym uczniu, ale o takim, który oprócz zdolności językowych jest człowiekiem ambitnym. Po co konkursy, które demotywują i zniechęcają nie tylko do brania udziału w jakichkolwiek potyczkach językowych, ale do uczenia się języka obcego? W moim odczuciu – żaden.

Ten temat dość mocno we mnie tkwi, dlatego postanowiłam zapoznać czytelników z alternatywnymi konkursami. Być może nie umożliwią one dostanie się do szkoły średniej bez egzaminów, ale z pewnością będą dostępne dla wszystkich i nie spowodują u uczniów kryzysu wiary we własne możliwości, a wręcz przeciwnie – będą źródłem eustresu, czyli tego, co nas motywuje i zachęca do podjęcia wyzwania, a piękno, które tkwi w językach obcych, nie jest sprowadzone do sztampy i schematu.

Podstawą każdego konkursu jest przejrzysty regulamin, który wi­nien zawierać:

• dane organizatora – jego nazwę, siedzibę, adres, numer telefonu i faks, adres e-mailowy oraz dane osób odpowiedzialnych za organizację konkursu (imię i nazwisko, numer telefonu oraz adres e-mailowy);
• informację do kogo konkurs jest adresowany, czyli mówiąc krótko, jaką grupę wiekową zapraszamy do wzięcia w nim udziału;
• informacje o celach, na przykład podkreślenie znaczenia języka obcego jako narzędzia komunikacji czy propagowanie idei zdrowej rywalizacji;
• informację o przedmiocie oceny konkursowej, którym może być – na przykład – wiedza uczniów z zakresu lektur szkolnych obowiązujących w klasach I–VIII anglojęzycznych autorów oraz dodatkowo w ostatnim etapie wypowiedź ustna w języku angielskim (zgodność z tematem, płynność, wymowa, bogactwo językowe, poprawność gramatyczna). W tym punkcie chodzi o jasne przedstawienie kryteriów oceniania, co często jest przyczyną niesnasek i nieporozumień;
• informację o obowiązkowej literaturze, czyli tak zwany zakres materiału;
• informację o strukturze konkursu: czy konkurs będzie odbywał się tylko na szczeblu szkolnym, czy może także rejonowym lub wojewódzkim;
• informację o przebiegu konkursu – szczegółowy opis jego poszczególnych etapów z przebiegiem prac komisji konkursowej, czasem przeznaczonym na rozwiązanie testu, jeśli konkurs przyjmie formę testową, sposób wyłonienia uczniów, którzy przejdą do kolejnego etapu i tym podobne;
• terminarz konkursu, a w nim termin zgłoszenia chętnych osób do konkursu, daty jego poszczególnych etapów, daty odesłania do organizatora protokołów z przebiegu eliminacji, informację o dacie zakwalifikowania uczniów do kolejnego etapu, terminie podsumowania konkursu i ogłoszenia wyników;
• informację o sposobie zgłaszania szkół do konkursu: e-mail, faks lub adres szkoły, czyli narzędzia, za pomocą których można dokonać zgłoszenia;
• miejsce konkursu z podziałem na ewentualne etapy – jeśli organizujemy konkurs wspólnie z inną szkołą i jest on kilkustopniowy, możemy etap rejonowy zorganizować w naszej szkole, a wojewódzki w szkole naszego partnera;
• informację o sposobie i terminie ogłoszenia wyników konkursu;
• informację o nagrodach – oprócz satysfakcji miło jest dostać upominek, czyli tak zwaną nagrodę rzeczową;
• uwagi końcowe – na przykład informację o konieczności okazania przez uczestników legitymacji uczniowskiej, zabrania ze sobą długopisów albo o ostatecznej i niepodważalnej decyzji komisji konkursowej w sprawie wyników;
• załączniki, które obejmują Kartę Zgłoszenia do Konkursu, zagadn...