Let’s paraphrase... – czyli jak przygotowywać uczniów do transformacji zdań

Znajomość środków językowych ma wpływ na rezultaty w pozostałych częściach egzaminu ósmoklasisty, zwłaszcza na słuchanie i pisanie. Ćwiczenia językowe polegające na wpisywaniu czasowników w odpowiedniej formie w jednym czasie gramatycznym podczas lekcji doskonalą umiejętność użycia danej formy w konkretnym, typowym dla czasu kontekście, warto jednak zaproponować uczniom i uczennicom zadania, które pozwolą na gramatykę języka angielskiego spojrzeć przekrojowo i elastycznie przechodzić od jednej konstrukcji gramatycznej do kolejnej.

Parafrazy zdań (inaczej transformacje zdań) to rodzaj ćwiczenia sprawdzający znajomość środków językowych i umiejętność wykorzystania ich w praktyce. Po raz pierwszy pojawiają się na egzaminie ósmoklasisty. Uczniowie mają za zadanie przekształcić zdanie tak, aby wyrazić to samo znaczenie, wykorzystując inne słowo lub konstrukcję gramatyczną. Nasi podopieczni nie mają jednak pełnej dowolności w przekształcaniu zdań, często są zobowiązani do wykorzystania podanego w nawiasie słowa lub muszą przestrzegać ilości słów, które wolno im dopisać. 

Niestety nie mamy możliwości jednoznacznego wytłumaczenia uczniom, w jaki sposób przekształcać zdania, by wyrazić te same treści w różny sposób, gdy każde zdanie jest inne i dotyczy innych zagadnień językowych i leksykalnych. Na pewno nie damy uczniom do ręki klucza, który sprawi, że dowiedzą się, jak poprawnie dokonać parafrazy każdego zdania, ale możemy doskonalić już z dziećmi tę umiejętność, wykonując ćwiczenia, aż dostrzegą powtarzalność pewnych struktur. Warto, by uświadamiać uczniom, jak konieczna jest znajomość czasów, strony biernej, mowy zależnej, okresów warunkowych, czasowników modalnych, słownictwa (w tym phrasal verbs i idiomów). 

Ponieważ w zestawach ćwiczeń, arkuszach z testami znajdziemy niewiele przykładów z parafrazami, przygotowałam dla moich podopiecznych bank parafraz, który będzie pojawiał się w kolejnych numerach Horyzontów Anglistyki. Zaczynamy od parafraz przeznaczonych dla uczniów klas czwartych i piątych, poniższe przykłady pozwolą im przekształcać zdania, wykorzystując słownictwo i konstrukcje poznane w młodszych klasach szkoły podstawowej: there is/there are, czasowniki to be, have got, can, must, stopniowanie przymiotników, czas Present Simple i Present Continuous, going to, Pa...