We wrześniu 2019 nauczyciele szkół ponadpodstawowych powitali w progach swoich szkół uczniów po ośmioklasowej szkole podstawowej. Trzeba było uważnie wczytać się w nową podstawę programową, wybrać podręczniki z numerem dopuszczenia oraz przygotować programy nauczania zgodne z jej treściami – wymaganiami ogólnymi i treściami szczegółowymi. To na pewno skok w nieznane, jednak zmiany trudno określić mianem rewolucyjnych. Poniżej przedstawiam krótkie kompendium przedstawiające najważniejsze z nich.
POLECAMY
- Podniesienie poziomu znajomości pierwszego języka obcego (określony poziom docelowy w oparciu o ESOK – Europejski System Opisu Kształcenia Językowego i zmiana treści wymagań szczegółowych)
- Poszerzenie i zmiana zakresów tematycznych wymagań szczegółowych
- Wyższy poziom egzaminu maturalnego i nowe typy zadań
- Nowe warunki realizacji podstawy programowej
- Nacisk na wykorzystanie materiałów autentycznych i narzędzi TIK
- Nacisk na rozwój kompetencji „Life Skills” i komunikacji
Docelowy poziom języka
Dla wariantu III.1.P poziom docelowy to B1+/B2, natomiast dla wariantu III.1.R – poziom B2+/C1. Pierwszy poziom odnosi się do umiejętności receptywnych, czyli rozumienia treści (czytanych przez ucznia lub słuchanych), drugi natomiast do umiejętności produktywnych, czyli pisania, mówienia i interakcji. Jeśli chodzi o zmiany w zapisach, nie zmieniły się one znacząco. Pojawiło się słownictwo wskazujące na podniesienie wymagań w realizacji treści szczegółowych, np. z „prosty” na „o umiarkowanym poziomie złożoności” czy „w miarę rozwinięty zasób” stał się „dość bogatym zasobem”, w wielu miejscach zlikwidowano określenia typu: „bardzo krótkie” lub „proste”.
Zakresy tematyczne
Uczniowie realizujący podstawę programową w wariantach dotyczących pierwszego języka obcego będą realizowali treści z zakresu 14 obszarów tematycznych. W kilku przypadkach zmianie uległo nazewnictwo:
- człowiek,
- miejsce zamieszkania (stara podstawa programowa: dom),
- edukacja (dawniej: szkoła),
- praca,
- życie prywatne (dawniej: życie rodzinne i towarzyskie),
- żywienie,
- zakupy i usługi,
- podróżowanie i turystyka,
- kultura,
- sport,
- zdrowie,
- nauka i technika,
- świat przyrody,
- państwo i społeczeństw
Uwaga! W obu wariantach podstawy brakuje zakresu tematycznego „Elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej” – będzie on realizowany jako umiejętność. Jak mówi zapis w podstawie programowej:
„Uczeń posiada:
- podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym, oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
- świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową”.
Matura
Wyższy poziom docelowy języka oraz nowe wymagania ogólne i szczegółowe zdeterminują nowe typy zadań egzaminacyjnych. Do nowej matury po raz pierwszy przystąpią absolwenci licealnego rocznika 2022/2023. Możemy się spodziewać:
- przetwarzania, mediacji językowej, a co za tym idzie – większej liczby zadań otwartych („Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie: przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim”),
- prezentacji na maturze ustnej („Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie: przedstawia publicznie w języku obcym wcześniej przygotowany materiał, np. prezentację, film”),
- większego nacisku na komunikację i poprawność językową (w warunkach i sposobie realizacji czytamy: „Skuteczne porozumiewanie się w języku obcym nowożytnym – zarówno w mowie, jak i w piśmie – stanowi nadrzędny cel kształcenia językowego na wszystkich etapach edukacyjnych wyodrębnionych w podstawie programowej. Tak zarysowany cel sprawia, że język obcy powinien być przede wszystkim traktowany jako narzędzie umożliwiające uczniowi osiągnięcie różnych, właściwych dla danej sytuacji i motywacji celów komunikacyjnych. Założenie to nie wyklucza jednoczesnego dążenia do osiągania przez ucznia coraz wyższego stopnia poprawności językowej (…)”).
Warunki realizacji
Do najważniejszych zmienionych warunków należą:
- kontynuacja nauki pierwszego języka obcego (jeśli angielski będzie językiem nauczanym jako pierwszy język obcy nowożytny – musi być kontynuowany po ośmiu latach szkoły podstawowej, co oznacza, że na zakończenie III etapu edukacyjnego uczniowie będą po 12 lub 13 latach formalnej nauki),
- kształcenie uczniów w grupach o zbliżonym poziomie biegłości językowej („Realizacja tego wymagania może wiązać się z podziałem klasy na grupy bądź stworzeniem grup językowych międzyoddziałowych (…)”),
- odpowiednio wyposażona sala („(…) z dostępem do słowników, pomocy wizualnych, odtwarzacza płyt CD/plików dźwiękowych, komputera ze stałym łączem internetowym, umożliwiającej przeprowadzanie ćwiczeń językowych w parach i grupach”),
- używanie języka obcego jako języka komunikacji podczas zajęć („używanie języka obcego nie tylko jako treści swoistej dla przedmiotu nauczania, ale również jako języka komunikacji podczas zajęć w różnych rodzajach interakcji, tj. zarówno nauczyciel – uczeń, jak i uczeń – uczeń”),
- wykorzystywanie autentycznych materiałów źródłowych (zdjęć, filmów, tekstów) – („w tym z użyciem narzędzi związanych z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, takich jak np. tablice interaktywne z oprogramowaniem, urządzenia mobilne”),
- samoocena własnej pracy uczniów oraz stosowanie różnych technik służących uczeniu się.
Tik i materiały autentyczne
„Nauczyciele powinni zachęcać uczniów do pracy własnej z wykorzystaniem filmów, zasobów internetu, książek (np. uproszczonych lektur), komunikatorów i mediów społecznościowych w odpowiednim zakresie i stosownie do wieku uczniów. W szkole powinny być organizowane wydarzenia związane z językami obcymi, np. konkursy, wystawy, seanse filmowe, spotkania czytelnicze, dni języków obcych, zajęcia teatralne, udział w programach europejskich typu eTwinning, umożliwiające uczniom kontakt z rodzimymi użytkownikami języka oraz innymi użytkownikami języka docelowego”.
- Na lekcjach ję...
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań magazynu "Horyzonty Anglistyki"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!