Od deski do deski, czyli kiedy nauka z podręcznikiem wymyka się spod kontroli

ZA DUŻO TREŚCI

Nadchodzi czwarta klasa i pora na wprowadzenie czasu Present Simple. Punkt dla autorów podręcznika, że rozdzielają formę Present Simple dla I, you, we, they od tej dla he/she/it 
i nie podają wszystkiego na raz. Wprowadzone są twierdzenia, przeczenia i pytania. Tak jak wspomniałam, na jednej lekcji tylko dla osób 
I, you, we, they. Lekcja zrozumiana, klasa z tematem do przodu, nauczyciel zadowolony. Mijają dwie lekcje, a podręcznik „krzyczy”, że trzeba omówić na jednej lekcji Present Simple dla he/she it – twierdzenia, przeczenia, pytania i wyjątki. Tak, wyjątki też. O ile z opanowaniem zasady, że „on, ona i pies” dodają sobie „s” nie ma problemu, o tyle samo wprowadzenie wyjątków na tej samej lekcji i przećwiczenie ich w sposób rzetelny graniczy z cudem. Nie chcemy przecież, żeby dzieci pamiętały o dodaniu „es” do „watch”, bo się kończy na „ch”, a nie wiedziały, że tego samego wymaga czasownik „brush” i wiele innych, mimo że na „ch” się nie kończą… A tak by się to pewnie skończyło, jeżeli chcielibyśmy zdążyć z omówieniem wszystkich tych kwestii na jednej 45-minutowej lekcji. Co prawda teorię omówilibyśmy całą, ale przećwiczylibyśmy jeden, góra dwa przykłady wyjątków w Present Simple. A nie o to przecież chodzi…

CO ZROBIĆ?

Warto rozbić jedną lekcję na dwie, na jednej omówić ogólne zasady Present Simple dla 3. osoby liczby pojedynczej i przećwiczyć je w klasie. Na kolejnej lekcji zacząć od powtórki poprzedniej i wprowadzić wyjątki, rozbudowując temat poza przykłady podane przez autorów podręcznika.

NIEPOWIĄZANE ZE SOBĄ TREŚCI

Na jednej lekcji klasa poznaje słowa związane z życiem codziennym, a na innej ma się nauczyć elementów krajobrazu. Znacie to? Niestety, materiał w podręczniku to opracowana podstawa programowa, która obowiązuje uczniów, a moja nauczycielska głowa, by tę podstawę opanowali, nawet jeżeli treści przedstawione w dwóch następujących po sobie tematach są kompletnie niepowiązane ze sobą. Oczywiście, mogę jeden zakres tematyczny omówić w styczniu, a z innym poczekać do maja, ale istnieje ryzyko, że o tym drugim ostatecznie zapomnę, a to nie wchodzi w grę.

CO ZROBIĆ?

Wato omówić wszystkie zakresy tematyczne, tak jak przedstawia je podręcznik, szukając „super glue”, czyli sposobów na połączenie treści, które – jak nam się wydaje – nie pasują do siebie. Jeden z takich „super glue”, jaki stosuję na lekcji, to zabawa z karteczkami. Przygotowuję dwa stosy karteczek. Na jednej kartce każdy uczeń wypisuje słowo z jednej grupy tematycznej, na drugiej karteczce postępuje podobnie, tylko że umieszcza słowo z tej drugiej, „niepasującej” grupy tematycznej. Nauczyciel zbiera karteczki od uczniów. Karteczki z grupy pierwszej lądują w jednym pudełku, karteczki z grupy drugiej w drugim. Pudełka z karteczkami stoją na stoliku przy nauczycielu. Każdy z uczniów podchodzi i losuje po jednej karteczce z każdego pudełka i musi zbudować z nimi logiczne zdanie, które zapisuje na tablicy. Kolejny uczeń robi to samo, ale buduje zdanie, które związane będzie z poprzednim. Śmiech, powtórka ze słownictwa i dobra zabawa gwarantowane! 
Jednak zabawa w karteczki to nie jedyny „super glue”, jaki można wykorzystać na lekcji. Zróbmy dyktando, w którym nauczyciel czyta początek zdania, a jego koniec (ewentualnie poszczególne wyrazy) uzupełniają sami uczniowie bankiem słów z dwóch różnych zakresów tematycznych, który będzie zaprezentowany na tablicy multimedialnej/kserówkach na ławkach. Przećwiczymy w ten sposób nie tylko pisownię, ale też sprawdzimy kreatywność naszych uczniów. 

Z GRAMATYKĄ NA BAKIER

Podręcznik narzuca tempo, rok szkolny za pasem, a my mamy gramatyczne „przeboje” ze słabszą klasą. Present Simple omówiony, więc podręcznik „w prezencie” serwuje nam Present Continuous. Zwyczajowa ramka, przykłady użycia i do roboty. Jedno z pierwszych ćwiczeń, jakie mają wykonać uczniowie, to odmiana czasowników umieszczonych w nawiasach w dobrym czasie, Present Simple i Present Continuous. Stop! O ile grupa Present Simple ma w małym palcu, o tyle Present Continuous może być wielką egzotyką, nawet jeżeli nauczyciel wypisze i wytłumaczy wszystkie formy na tablicy. Bo w efekcie może się okazać, że grupka piątoklasistów nie pamięta, co to...