Opowieści (przed)wigilijne – jak wykorzystać lekcję w okresie przedświątecznym do budowania relacji i uczenia pisania

Osobiście ciepło wspominam dzień, kiedy przebrany za Mikołaja odwiedziłem przedszkole mojego syna. Wręczałem paczki dzieciom, które z przejęciem deklamowały wierszyki i śpiewały piosenki. Każdy kolejny młody człowiek podchodził do mnie, odbierał reklamówkę ze słodyczami i jedną pomarańczą, i wyglądało na to, że nie przeszkadza im broda zrobiona z posrebrzanych plastikowych pasków ani sfatygowana czapka z flizeliny. Kiedy już zbierałem się do wyjścia, mój syn, Hubert, jedyny z całej grupy od dłuższego czasu przyglądający mi się podejrzliwie, postanowił na cały głos skomentować obecność Mikołaja w przedszkolu i powiedział: „Od razu widać, że to jakiś przebieraniec”. „Może i tak – pomyślałem. – Ale nie masz pojęcia, że to twój rodzony ojciec”. I pokazując mu w myślach język, wyszedłem, uśmiechając się do siebie.

Jestem przekonany, że w głowach większości osób czytających ten artykuł pojawiają się w tej chwili ich własne bożonarodzeniowe historie. I ten właśnie fakt oraz to, że ogólnie kochamy opowiadania, historie, anegdoty czy dykteryjki, warto wykorzystać na zajęciach języka obcego. Może to być na początku grudnia, żeby dołączyć do z wolna ogarniającej nas okołoświątecznej atmosfery. Możemy też przeprowadzić tę lekcję na ostatnim spotkaniu przed feriami świątecznymi, kiedy ciężko myśleć o czymkolwiek innym niż ubieranie choinki, zawijanie paczek w papier w mikołaje i aniołki czy zapach bigosu pomieszany z aromatem pomarańczy. Zaproponuję w tym artykule scenariusz lekcji, który z jednej strony będzie wpasowywał się w czas świąt Bożego Narodzenia, a z drugiej będzie służył budowaniu pozytywnych relacji między uczniami a nauczycielem oraz przygotowywał do pisania rozprawki na poziomie maturalnym. Dodatkowo lekcja może pomóc uczniom spojrzeć na Boże Narodzenie i czas spędzany z rodziną z odrobinę innej perspektywy, co w wypadku nastolatków może się okazać najważniejszą mądrością, którą im przekażemy tego dnia. 

Zanim opiszę konkretne zadania, chciałbym wyjaśnić, że nauczyciel pracujący z zaproponowanym przeze mnie materiałem może chcieć pominąć część zadań bądź też – przeciwnie – dodać więcej pytań w części poświęconej autorefleksji czy poszerzyć zakres słownictwa, które zostanie wprowadzone. Zależy to oczywiście od poziomu angielskiego grupy uczniów, z którymi współpracujemy, tempa, w jakim zazwyczaj pracują, oraz tego, czy mamy do wykorzystania jedną godzinę lekcyjną czy dwie następujące po sobie lekcje.

Rozpoczęcie lekcji

W zasadzie lekcję można rozpocząć, zanim jeszcze uczniowie zasiądą w ławkach. Wchodząc z nimi do klasy, nauczyciel może zagaić rozmowę na temat świąt. W zależności od tego, w jaki sposób funkcjonuje dana klasa, rozmowa ta może być przeprowadzona w języku, którego uczymy, lub po polsku. Zamierzonym skutkiem takiej rozmowy jest torowanie myśli uczniów na temat, którym klasa będzie się zajmować na tej lekcji. Nawiasem mówiąc, warto pamiętać o zjawisku polegającym na ukierunkowywaniu naszego myślenia za pomocą różnorodnych bodźców (językowych i nie tylko) w trakcie każdej lekcji, czyli torowaniu. Świadome użycie tego mechanizmu pozwala uczniom efektywniej wykorzystywać posiadaną wiedzę. 
 

Następujące pytania mogą być użyte jeszcze przed rozpoczęciem proponowanej przeze mnie lekcji okołoświątecznej: Have you bought all the Christmas gifts yet? Are you going somewhere for Christmas or is somebody coming to visit you? Have you decorated the Christmas tree yet? Who’s waiting for Christmas pierogi?

Oczywiście podane wyżej pytania są przykładowe i równie dobrze można tę lekcję zacząć, rozmawiając o czymś innym związanym ze świętami Bożego Narodzenia. Warto jednak pamiętać, żeby unikać tematów, które mogą nastrajać uczniów negatywnie, gdyż wtedy istnieje duże prawdopodobieństwo, że utorujemy młodzież na negatywne nastawienie w stosunku do świąt, a to jest przeciwne do założonego celu lekcji. Jestem też przekonany, że to, jakie aspekty przygotowań czy samych świąt zostaną poruszone, zależy od tego, jak bliską mamy relację z uczniami i ile o nich wiemy.

 

 

Autorefleksja

Kolejnym etapem lekcji jest ćwiczenie o nazwie „autorefleksja”. Nauczyciel prosi uczniów o to, żeby usiedli wygodnie w ławkach, a następnie odczytuje pytania lub zdania, z którymi uczniowie mogą się zgadzać lub nie. Ważne jest jednak to, żeby uczniowie nie odpowiadali na głos, a jedynie myśleli, jakie są ich odpowiedzi. Takie podejście sprawia, że uczniowie nie mówią tego, co chce usłyszeć nauczyciel, ale szczerze odpowiadają na pytania w myślach. Dodatkowo, jeśli zdecydujemy się na użycie pytań, które mają pojawić się na późniejszym etapie lekcji, przygotowujemy uczniów do tego, żeby te odpowiedzi później podać. Jestem przekonany, że wielokrotnie odpowiedzią na pytania zadawane w czasie lekcji główną reakcją uczniów jest jakaś forma przekazania nam, że nie mają pojęcia, co chcą powiedzieć – i często jest to prawda, gdyż młodzi ludzie, przeżywszy mniej niż my, nierzadko nie wiedzą, co powiedzieć na dany temat. Autorefleksja ma w pewnym stopniu zapobiegać wzruszeniu ramion, zwykle oznaczającemu brak opinii na dany temat. Poniżej znajduje się przykładowy zestaw zdań do dokończenia oraz twierdzeń, z którymi uczniowie mogą się zgodzić lub nie.  
 

1. Finish these sentences in your thoughts: My nicest Christmas memory is… The dream gift I’d like to get this year is… I can’t wait to eat… We alw...