Sight words, czyli złoty środek w nauce czytania

Prawda jest taka, że dziecko nie musi znać liter, żeby zapamiętać cały obraz graficzny wyrazu. Traktuje go zwyczajnie jak piktogram, czyli obrazek symbolizujący jakąś treść. Podobnie dorośli odczytują treść z dostępnych w naszym świecie znaków i ikonek, np. „Zakaz skrętu w prawo” albo „Laughing Out Loud”. Natomiast czytanie, które zwyczajowo odbywa się w szkole, to czytanie analityczno-syntetyczne, dla którego konieczna jest nie tylko znajomość liter, ale również umiejętność poskładania tych liter w całość, czyli syntezowanie. To bardzo trudne wyzwanie dla młodych czytelników, z którymi spory odsetek zwyczajnie sobie nie radzi: „Nie chcę czytać! Nie lubię czytać!” – słyszymy komunikaty, które tak naprawdę świadczą, iż stosowana, tradycyjna metoda nauki jest dla wielu dzieci za trudna i nie radzą sobie z tym wyzwaniem, przez co tracą motywację do czytania w ogóle. Pytając się moich uczniów o hobby, rzadko kto wymieni książki i czytanie. A czy przypadkiem wszyscy ci, którzy czytania nie lubią i w swoim życiu nie czytają już prawie nic, nie są być może ofiarami tej „jedynie słusznej”, nieznającej litości metody tradycyjnej?

Czytanie globalne

W opozycji do czytania analityczno-syntetycznego pojawia się metoda czytania globalnego Glenna Domana, amerykańskiego fizjoterapeuty, który w latach 60. opracował metodę rehabilitacji dla osób mających uszkodzony mózg. Zadowolony z efektów Doman postanowił sprawdzić ją wśród dzieci zdrowych. Jego metoda sprawdziła się wyśmienicie, a sam twórca dostał za nią wiele wyróżnień w wielu różnych krajach. Opracowana przez Glenna Domana metoda czytania globalnego, która polega na zapamiętywaniu całości wyrazu bez potrzeby znajomości i syntezowania liter, nie tylko ułatwia naukę czytania, ale przede wszystkim rozwija i pogłębia ważne procesy umysłowe u dzieci – pamięć, spostrzegawczość, umiejętność analizy wzrokowej i uwagę. Czytanie globalne, w opozycji do analityczno-syntetycznej, wspaniale rozwija prawą półkulę mózgu, która odpowiada za tak ważne procesy, jak intuicyjny, nieschematyczny sposób rozumowania, a także pamięć wzrokową, która wciąż wykorzystywana jest w niedostatecznym stopniu. Stymulując jej aktywność, sprawiamy, że dziecko lepiej zapamiętuje, szybciej czyta, potrafi znakomicie liczyć w pamięci i rozwija w sobie słuch muzyczny. Oczywiście w dzisiejszym świecie niemożliwe jest funkcjonowanie w oparciu jedynie o umiejętność czytania globalnego. Natrafiając na nowe, nieznane słowa, nie będzie możliwości ich zrozumienia bez znajomości liter i umiejętności syntezowania. Globalne czytanie może jednak stanowić pewien etap przejściowy między „nieczytaniem, a czytaniem zwyczajowym”, dzięki temu łatwiej dzieciom będzie opanować to drugie. 

Sight Words

Pod tym właśnie szyldem funkcjonuje tzw. złoty środek, który jest fantastycznym narzędziem usprawniającym naukę czytania na początkowym etapie nauki. 
SIGHT WORDS są to słowa, które najczęściej pojawiają się w tekstach szkolnych i literackich, których nie można zobrazować czytelną dla wszystkich ilustracją. Po prostu muszą być zapamiętane i zrozumiane. Z powodu wysokiej częstotliwości występowania dzieci powinny nauczyć się umieć je rozpoznawać natychmiast po ujrzeniu – w ciągu trzech sekund, bez konieczności użycia jakiejkolwiek strategii dekodowania. Wówczas, widząc nowy tekst, w którym większość słów już zna, dziecko nie traci pewności siebie, a wręcz przeciwnie, z chęcią podejmuje się nowego wyzwania. Czynne dysponowanie zestawem SIGHT WORDS przełoży się w dalszej kolejności na większą płynność czytania z mniejszym ryzykiem potknięć o trudne słowa, co da zdecydowanie lepszy start początkującym czytelnikom. 
 

Wyróżnia się około sto tych najbardziej podstawowych słów, z którymi early readers spotykają się w swoich tekstach na wczesnym etapie czytania. Co ciekawe, te sto słów stanowi aż około 75% wszystkich słów z wszystkich tekstów. Są to słowa, ta...