Nauczanie notowania odbywa się zazwyczaj w pierwszych latach nauki w szkole. Później uznaje się, że uczniowie powinni sami zadbać o swoje notatki, to znaczy odpowiedzialnie je sporządzać i efektywnie z nich korzystać. Tymczasem notowanie to trudna sztuka, która wymaga ćwiczenia i odkrywania nowych technik przez… całe życie. Wszystko dlatego, że sporządzanie notatki to kluczowa aktywność dla efektywności procesu uczenia się.
Dlaczego notowanie jest tak ważne?
Podstawową funkcją notatki jest magazynowanie informacji. Dzięki takiej zewnętrznej pamięci można powracać do szczegółów, których się nie zapamiętało i powtarzać zdobywaną wiedzę. Sporządzanie notatki uczy pisania. Sporządzanie „dobrej” notatki uczy również organizowania wiedzy, dostrzegania relacji, analizowania, nadawania znaczeń, dokonywania oceny ważności informacji i podejmowania decyzji. Tylko informacje, które zostają przetworzone i zorganizowane przez ucznia, mogą przechodzić z pamięci krótko- do długotrwałej. Dlatego warto uczyć „dobrego” notowania – niezależnie od wieku i doświadczeń uczniów.
POLECAMY
Jaka notatka jest „dobra”?
Zacznijmy od tego, że wszystkie obecne badania nad skutecznością notatek wskazują, że notatki linearne są najmniej efektywne w procesie uczenia się. Jednak jest to wciąż najpopularniejsza forma notowania w szkolnych i akademickich zeszytach. Lepsze od linearnych są chociażby notatki wypunktowane lub w postaci tabeli. Notatki zorganizowane przestrzennie są oceniane jako najlepsze, głównie ze względu na to, że pomagają dostrzec połączenia pomiędzy dotychczasową i nowo zdobywaną wiedzą (tzw. generation effect).
Oprócz formy, ważny jest również sposób sporządzania notatki. Bierne przepisywanie tekstu z tablicy lub zapisywanie ze słuchu jest zdecydowanie mniej efektywne w procesie uczenia się niż aktywne sporządzanie własnej notatki. Jest tak dlatego, że podczas samodzielnego, aktywnego notowania uczeń jest zmuszony do przetwarzania, streszczania i organizowania informacji. Nie sposób też stworzyć dobrej notatki bez dogłębnego zrozumienia tematu, co nie gwarantuje kopiowanie notatki z podręcznika lub tablicy.
Wreszcie warunkiem stworzenia dobrej notatki jest to, w jaki sposób wykorzystuje się ją na dalszym etapie uczenia się. Według badań najmniejsze efekty przynosi czytanie notatek, nawet jeśli jest wielokrotne. Lepsze jest streszczanie zawartych w notatce informacji, które na skali efektywności wyprzedza zakreślanie najważniejszych elementów. Bez wątpienia jednak najbardziej efektywną czynnością jest przerabianie notatek. Wymaga bowiem głębokiego zrozumienia, przetworzenia i ponownego zorganizowania informacji.
Rodzaje notatek
Istnieje wiele form graficznych, które wspomagają proces uczenia się. Każda z nich może służyć jako krótka notatka, a dowolnie zestawione są doskonałymi elementami dłuższej notatki. Oto kilka z nich – szczególnie przydatnych w nauce języka obcego.
- Kodowanie kolorem
Najprostszy sposób reprezentacji graficznej oparty na zakreślaniu różnymi kolorami elementów o określonej charakterystyce. W przypadku dużej liczby kolorów, tym samym znacznej szczegółowości, wymagana jest legenda wyjaśniająca znaczenie danego koloru, np. gramatyka – kolor zielony, słownictwo – kolor niebieski, wyjątki – kolor czerwony, przykłady zdań – kolor żółty itp. Jeśli korzystamy tylko z trzech lub czterech kolorów, legenda nie jest konieczna.
Kodowanie kolorem to sposób przetwarzania notatki po jej zakończeniu. Czytając gotową notatkę, uczeń dokonuje analizy i oceny zawartych w niej informacji i kolorami zakreśla odpowiednie elementy. Przy późniejszym korzystaniu z notatki łatwiej jest też odnaleźć poszukiwane informacje. - Diagram Ve...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań magazynu "Horyzonty Anglistyki"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
- ...i wiele więcej!