Da Vinci, piramidy i hawajska spódniczka – co mają wspólnego z nauczycielską i uczniowską kreatywnością? #ManiaUpraszczania, cz. 2

Co by było, gdyby na całym świecie na minutę zabrakło prądu? Wymyśl 30 zastosowań spinacza biurowego. Wytłumacz ufoludkowi, co to jest korkociąg do wina. Dlaczego trawa jest zielona?

To nie tylko dziecinne zabawy i pytania popularne na placu zabaw, ale także (a może przede wszystkim) trening kreatywności. Dobry w każdym wieku i w każdym miejscu. Jednak by być kreatywnym, trzeba obudzić w sobie dziecko. Co więcej – kreatywność to nie tylko puste, modne hasło występujące w ogłoszeniu o pracę – to priorytetowa, kluczowa kompetencja, która powinna być rozwijana, wzmacniana i trenowana w szkole. Wymyślanie nietuzinkowych rozwiązań, czasami wbrew logice, jest bowiem najlepszym ćwiczeniem modelowania uczniowskiej pomysłowości.

Albert Einstein, Leonardo da Vinci, Steve Jobs, Walt Disney – wszyscy odnieśli sukces, bo działali poza utartymi schematami oraz szeroko omijali ustalone odgórnie reguły i zasady. Dlatego między innymi od nich powinniśmy uczyć się kreatywności i twórczego rozwiązywania problemów. Co innego dyscyplina i zakontraktowanie się z uczniami na skuteczną współpracę, a co innego autonomia w myśleniu i przyzwolenie na posiadanie własnego zdania i realizowanie autorskich pomysłów. Czy to możliwe na lekcji z kilkunastoma uczniami? Tak! Rozwiązania znaleźć możemy w… PROSTOCIE. 

#Po pierwsze: CEL

„Przystępując do planowania lekcji, zadaj sobie pytanie: PO CO JA TEGO UCZĘ MOICH UCZNIÓW?” (Danuta Sterna)

 „(…) obok wiedzy, umiejętności obserwowania zjawisk, ich analizowania, nazywania i ewaluacji pojawia się potrzeba syntezy – łączenia nowej wiedzy z wcześniej posiadaną oraz ewaluacji obserwowanych i doświadczanych zjawisk, a także wnioskowania i samodzielnego tworzenia nowej wiedzy. Widać więc potrzebę powiązania powyższych procesów z podziałem sprawności myślenia wynikającym bezpośrednio z taksonomii Blooma et al. (1956) na sprawności myślenia wyższego rzędu HOT (ang. Higher Order Thinking Skills) i sprawności myślenia niższego rzędu LOT (ang. Lower Order Thinking Skills). Obie grupy sprawności myślenia mogą i powinny być kształtowane w uczniach od najmłodszych lat z wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
 

Zadania polegające na zapamiętywaniu, rozumieniu i stosowaniu, a nawet analizowaniu wiedzy i zjawisk należą do LOT. Przykładowe, popularne i przydatne zadania językowe z grupy LOT to wypełnianie luk, łączenie słowa z obrazkiem, transformacje, odpowiedzi pełnym zdaniem, natomiast zadania polegające na syntezie, wnioskowaniu, ewaluacji i samodzielnym tworzeniu nowej wiedzy należą do HOT. Przydatne w uczeniu się języka zadania z grupy HOT polegają na interpretacji wypowiedzi rozmówcy, porównaniu wypowiedzi dwóch lub więcej rozmówców na ten sam temat – zauważeniu podobieństw i różnic, wyciągnięciu wniosków z interakcji – niezależnie, czy zakończyła się porozumieniem, czy fiaskiem. Typowe pytania stymulujące myślenie wyższego rzędu są następujące: Przedstaw, czego dowiedziałeś/-aś się (…). Oceń, jakie tematy były chętnie podejmowane (…), które z nich były dla ciebie łatwe, które trudne. Porównaj swoje przekonania, opinie, również obawy i lęki (…). Oceń precyzję swoich interpretacji, wniosków i ewaluacji. Spójrz na zdarzenia, które zaobserwowałeś/zaobserwowałaś oczami innych osób. Co z tego dla ciebie wynika?”1.

#Po drugie: HOT hacks

Pewnie zastanawiacie się, czy trudno być HOT w klasie pełnej uczniów oraz uruchomić ich Higher Order Thinking? Czy to wymaga nabycia dodatkowej, tajemnej wiedzy, przejścia kursów doskonalących, wyjechania na kilkudniowe szkolenie? W pierwszej części Manii Upraszczania pisałam o tym, że prosto...