Dialog przede wszystkim, czyli dajmy uczniom głos

Wyobraźmy sobie, że to uczniowie są aktywną stroną prowadzącą część zajęć w klasie. Przygotowują różne zadania aktywizujące dla uczniów oraz pytania skłaniające do dyskusji. Są przygotowani. Wiedzą, o czym będą mówić. Są gotowi do dialogu oraz do wyjaśnienia tematyki, którą mają do zaprezentowania. Czy brzmi to abstrakcyjnie? Niekoniecznie. Wszystko zależy od tego, na jakim poziomie jest dana klasa oraz jakie uczniowie mają kompetencje, aby poprowadzić daną część lekcji w sposób interesujący. 

Jakie są zalety takiej pracy?

Uczniowie czują, że mają realny wpływ na to, co dzieje się na lekcji, ponieważ ją współtworzą. Mają wpływ na zaplanowanie swojej części lekcji i mogą dopasować się do swoich preferencji oraz tego, co lubi klasa. 

Nauczyciel może częściowo oddać kilka minut lekcji dla uczniów. Ilość czasu przeznaczona na takie zadania zależy od możliwości danej klasy. Jest to szansa na chwilowy odpoczynek dla nauczyciela i monitorowanie pracy przygotowanej przez uczniów. Chodzi przede wszystkim o to, aby dać odpocząć strunom głosowym i napić się wody. 

Uczniowie mogą poczuć się tak, jakby byli nauczycielami. Doświadczą, z jakimi wyzwaniami zmagają się nauczyciele. Prowadzenie fragmentu lekcji pozwoli uczniom na zmianę swojej perspektywy i zrozumienie „drugiej strony”. 

Wady takiej pracy

Zastosowanie podanej metody niesie za sobą pewne minusy. Uczniowie mogą mieć wrażenie, że nauczyciel nie chce prowadzić lekcji i wyręcza się uczniami. Aby temu zapobiec, należy dokładnie przedyskutować takie rozwiązanie razem z uczniami, aby wiedzieli, dlaczego to oni prowadzą części lekcji oraz jakie pozytywne efekty mogą dzięki temu zyskać. 

Uczniowie mogą mieć zupełnie inną wizję przygotowania danego fragmentu lekcji niż nauczyciel. Aby rozwiązać tę kwestię, wystarczy zaprezentować uczniom dane fragmenty lekcji i powiedzieć dokładnie, jaką nauczyciel ma wizję wstępną dotyczącą ewentualnego przeprowadzenia ćwiczenia. Jest to przykład modelowania w oparciu o wzorzec, który daje nauczyciel. Należy zachęcić uczniów do kreatywnego podejścia i modyfikacji ćwiczeń, aby tematyka prowadzonych fragmentów lekcji była różnorodna. 

Jeśli nie będziemy sprawdzać stopnia przygotowania uczniów do prowadzenia fragmentu lekcji, może się okazać, że nie każdy uczeń będzie odpowiednio przygotowany. Aby zminimalizować takie ryzyko, należy dokładnie ustalić odpowiedzialność każdej osoby w grupie oraz sposób, w jaki będą się ze swojej odpowiedzialności rozliczyć. Może być to sprawozdanie po przeprowadzonej lekcji, ustny raport, rozmowa z nauczycielem przed lub po przeprowadzeniu fragmentu lekcji. 

Jak przygotować się do lekcji prowadzonej przez uczniów?

Przede wszystkim uczniowie powinni znać cel takich lekcji. Nie chodzi o to, że nauczyciel nie chce prowadzić swoich zajęć, ale by uczniowie byli bardziej zaangażowani i zaktywizowani. Dodatkowo, jest to nauka przez działanie i podejmowanie różnych akcji. Jeśli dana grupa uczniów ma wytłumaczyć pozostałym w klasie konkretne zagadnienie, to bardziej się do tego przygotuje i w rezultacie zapamięta więcej na dłużej. 

Uczniowie powinni wiedzieć także, że mogą liczyć na wsparcie nauczyciela prowadzącego w każdym zakresie. Nauczyciel na początku dokładnie wyjaśnia całej klasie, jakie możliwości daje takie prowadzenie lekcji oraz pokazuje przykłady wraz z omówieniem wskazówek, zaleceń itd. Następnie nauczyciel przeprowadza burzę mózgów z uczniami, którzy wymyślają różne metody i techniki aktywizujące użyte podczas prowadzenia nietypowej lekcji. 

Jakie etapy lekcji mogą prowadzić uczniowie?

• Lekcja muzyczna – aby poprowadzić taki fragment lekcji, uczniowie powinni wybrać swoją ulubioną piosenkę. Następnie przygotowują karty pracy dla każdego ucznia z tekstem piosenki. W tekście piosenek znajdują się zadania dla słuchających uczniów do wykonania. Może być to – na przykład – tekst z lukami. Uczniowie słuchają piosenki i wpisują w wolne miejsca usłyszane słowa, uczniowie mają do dyspozycji listę wyrazów i wskazuję te, które znajdują się w piosence. Inna wersja to taka, gdzie uczniowie mają podaną listę wyrazów, ale wpisując je do piosenki, powinni je nieco zmodyfikować. Na przykład z rzeczownika zrobić przymiotnik, odmienić czasownik w odpowiednim czasie, zastosować prefiksy lub sufi...