Gramatyka to matematyka w języku. A że matematyka jest królową nauk, to w takim razie czy gramatyka jest królową języka? Ciekawe, czy nasi uczniowie wypowiedzieliby takie zdanie... Zamiast zostać „grammar queen”, pewnie dostaliby białej gorączki i zajęli miejsce największej „drama queen” w konkursie na osoby uwielbiające uczyć się gramatyki.
Co takiego jest w gramatyce, że nikt jej nie lubi?
Zadajmy to pytanie odwrotnie: jak my musimy przedstawiać gramatykę w szkole, że nikt nie chce się jej uczyć? Zgodnie z podręcznikiem? Podstawą programową? Najczęściej jest to pamięciowa robota: trzeba zakuć, nauczyć się albo rozwiązać setki mozolnych ćwiczeń. Tytaniczna praca. Dużo zadane, a jeszcze więcej nieodrobione!
Gramatyka języka angielskiego jest niezwykle trudna do nauczenia się zarówno dla osób posługujących się językiem ojczystym, jak i obcym. Jest tak wiele zawiłości, niejasnych zasad i wyjątków… Nie jest zaskoczeniem, że różne pokolenia nauczycieli stosują różne podejścia do nauczania gramatyki, aby szkolić na przykład... pisarzy angielskich! W przeszłości techniki oparte na zapamiętywaniu (takie jak GTM – grammar translation method), które polegały głównie na powtarzaniu, przepisywaniu zdań, uczeniu się zdań na pamięć, powoli ustępowały miejsca bardziej kreatywnym metodom. Dziś żyjemy w społeczeństwie, które docenia umiejętność swobodnego czytania i kreatywnego pisania i jest gotowa korzystać z bardziej skutecznych, a zarazem przyjemnych metod, aby osiągnąć najlepsze wyniki w nauczaniu gramatyki. Jakie są jednak metody i techniki uczenia się i nauczania gramatyki? Które są skuteczne, a które tylko takie udają?
Przyjrzyjmy się kilku wybranym metodom nauczania – od prostych i oczywistych po bardziej kreatywne i związane z głębokim przetwarzaniem informacji.
POLECAMY
- Mapowanie zdań
Jedna ze starszych form nauczania gramatyki, mapowanie zdań, pojawiła się po raz pierwszy w XIX wieku. Metoda ta polega na wizualnym mapowaniu struktur i relacji między różnymi aspektami zdania (syntaktyka: jeden wyraz jest przymiotnikiem, inny czasownikiem). Metoda ta, szczególnie pomocna dla uczniów wizualnych, zniknęła ze współczesnego nauczania co najmniej 30–40 lat temu. Do wizualizacji zdań stosuje się różne formy diagramów i „mapek”, od systemu Reeda-Kellogga do gramatyki zależności, czyli takiej, w której przede wszystkim skupiamy się na wzajemnych zależnościach pomiędzy słowami w zdaniu: czasownik, przymiotnik, przysłówek, orzeczenie, podmiot… Wszystkie te wizualne metody obrazowania zdania organizują funkcje zdania w sposób, który ilustruje relacje gramatyczne między słowami. Chodzi o wizualizację tych zależności.

Przykład zadania online
Fajną i nowoczesną alternatywą dla malowania diagramów może być tworzenie map myśli online z użyciem konkretnej gramatyki. Jednym z narzędzi, w których można tworzyć bezpłatnie mapy myśli jest canva.com lub coggle.it.

- Uczenie się gramatyki poprzez pisanie kreatywne
Uczniowie są zachęcani do odkrywania języka poprzez kreatywne pisanie, wybierając odpowiednie struktury zdaniowe po drodze. Jeśli występują określone problemy z niektórymi regułami gramatycznymi, są one omówione w sposób bardziej uporządkowany przez nauczyciela podczas lekcji. Obecnie kładzie się nacisk na przyswajanie języka, a nie na nauczanie języka, ponieważ zaobserwowano, że nauka gramatyki przez zapamiętywanie nie działa wcale tak efektywnie i długofalowo i że uczniowie są w stanie lepiej rozpoznawać i tym samy...