Lekcja projektowa z eponimami w roli głównej

Z eponimami nie wszędzie jest tak samo. To znaczy w różnych językach różne wynalazki i nazwiska osób za nimi stojących odciskają swoje piętno. Na przykład nazwisko Vincenza Priessnitza, niemieckiego (urodzonego na terenie obecnych Czech) lekarza, który wynalazł prysznic, upamiętnione zostało w języku polskim. Tymczasem w etymologii angielskiego słowa shower doszukać się można jedynie starogermańskiego nawiązania do wiatru i deszczu. Podobnie polski miś nie kryje w sobie nawiązania do Teddy’ego, jak pieszczotliwie nazywano amerykańskiego prezydenta Theodora Roosevelta. To po opublikowaniu historii o prezydenckim polowaniu i ulitowaniu się nad niedźwiadkiem pluszowe zabawki noszą po angielsku nazwę teddy bears.

Są także eponimy, które podobnie zadomowiły się w różnych językach. Z drobnymi różnicami w pisowni, prze­­­kazują to samo znaczenie, zarówno w języku polskim, jak i w języku an­gielskim. Tak jest np. z jednostką na­­pięcia elektrycznego – woltem (volt), która upamiętnia Alessandra Voltę, włoskiego naukowca, fizyka, wynalazcę. Tak samo rzecz się ma z limerykami – krótkimi, zabawnymi, często pozbawionymi sensu wierszykami. Nie jest co prawda do końca jasne, dlaczego groteskowa poezja nawiązuje do irlandzkiego miasta Limerick. Prawdopodobnie jest to odwołanie do słownej zabawy towarzyskiej, w której tradycyjnie pobrzmiewał refren: Will [lub won’t] you come to Limerick? W ten sposób zarówno limeryk (limerick), jak i szampan (champagne), majonez (mayonnaise) albo idealna w smaku Pavlova podobnie znaczą i cieszą w języku polskim i angielskim. Nie tylko w tych językach zresztą.
 

There was an Old Man  with a beard,  Who said, “It is just as I feared!  Two Owls and a Hen,  Four Larks and a Wren,  Have all built their nests  in my beard!” Edward Lear,  The Book of Nonsense

 

Pewien starzec  o ogromnej brodzie  narodowi oświadczył:  „Narodzie! Klęska to żywiołowa:  cztery Skowronki, Sowa,  Czyż i Kwoka gnieżdżą się  w mej brodzie!” Stanisław Barańczak,  Fioletowa Krowa

Eponimy można wykorzystać na lekcji języka angielskiego wielorako. Przy okazji pojawienia się eponimu na zajęciach można pobudzić wyobraźnię uczniów intrygującą opowiastką z nim związaną. Można także, wspierając się ogólnie dostępnymi materiałami w Internecie, przygotować ćwiczenia wprowadzające uczniów w historie, miejsca i ludzi uwiecznionych w popularnych wyrazach. Przykładowo strona: https://www.englishclub.com/ref/List_of_Eponyms/ zawiera listę eponimów i ich pochodzenia oraz zadania do wykonania online. Wystarczy kliknąć na słowo z alfabetycznie przygotowanej listy, by dowiedzieć się, co to jest boycott i dlaczego to właśnie żyjący w XIX w. w Irlandii Charles Boycott został tak uwieczniony, lub jaką moc ma watt (wat). Po czym możemy przejść do jednego z oferowanych na stronie quizów.

 

https://www.englishclub.com/ref/List_of_Eponyms/Quiz_1/

 

Można też skorzystać z aktywizującej metody projektu. Takim pomysłem na zajęcia o eponimach dzielę się w niniejszym artykule. Przypomnę pokrótce kilka założeń i zasad wspomnianej metody.

Metoda projektu na lekcji

Metoda ta podkreśla przede wszystkim podmiotowość i autonomię ucznia, rozwija umiejętność pracy w zespole oraz inicjowania, planowania i realizowania zadania w wyznaczonym czasie. Projekt może być krótko lub długoterminowy. Towarzyszący w wykonaniu zadania nauczyciel może bowiem założyć różne kryteria czasu. Zaplanowany projekt może trwać dwie godziny lekcyjne, równie dobrze jednak można założyć projekt wymagający kilkutygodniowej realizacji. Podobnie z miejscem – praca projektowa może wymagać współdziałania uczniów poza murami szkoły, można również skupić się na wykonaniu zadania w trakcie lekcji. Bardzo ważna jest w tej metodzie integracja uczniów. Współpracując, uczniowie dzielą się swoimi pomysłami, mocnymi stronami („ja lepiej zrobię to, ty poradzisz sobie z tym”), negocjują i szukają kompromisów. Ponadto praca metodą proj...