Lista przebojów nauczyciela anglisty – jak rozwijać umiejętności językowe uczniów, wykorzystując na lekcjach ich ulubione utwory muzyczne?

Nie jest to żadne nowe odkrycie, lecz fakt już dobrze znany, szeroko opisany w literaturze metodycznej oraz często i chętnie stosowany przez nauczycieli – tak z własnej inicjatywy, jak i z „repertuaru” zadań w podręczniku. Ken Wilson (wraz z The Solid British Hat Band) opublikował w 1971 roku zbiór piosenek przeznaczonych do nauczania i utrwalania struktur gramatycznych1. Bardzo przyjemne utwory ze ścieżki dźwiękowej o jasnych tematycznie tytułach można znaleźć na YouTube. Posłuchajcie na przykład piosenki pod tytułem Present Continuous Baby.

Polecam też – na rozgrzewkę na temat okresów warunkowych – folkową piosenkę: If you get to Rome. 
 

Piosenki stanowią również stały element zadań w popularnych podręcznikach. Technikę tę wykorzystuje seria Project wydawnictwa Oxford (podręczniki przeznaczone dla starszych uczniów szkoły podstawowej z rozszerzonym angielskim). Na przykład w Project 4 każdy rozdział kończy się powtórką i pomysłem na uczniowskie projekty na podstawie piosenki. Przy okazji wprowadzenia do zadania dotyczącego pisania biografii sławnej osoby uczniowie uzupełniają luki, słuchając Fame, wykonywane oryginalnie przez Irene Carę (Project 4, str. 31). Pracę nad plakatem na temat zdrowia nastolatków rozpoczyna piosenka Niny Simon Ain’t got No (str. 43). Heroes – wykonywanej oryginalnie przez zespół The Commodores – zaprasza do projektu o legendarnych bohaterach (str. 55), a pracę na temat ochrony środowiska otwiera Mercy Mercy Me the Ecology Marvina Gaye’a (str. 67). 

W lekcję o problemach dorastania wprowadza natomiast piosenka Don’t try so hard, wykonywana oryginalnie przez zespół Queen (str. 79).

W książce Muzyka i słowa. Rola piosenki w procesie przyswajania języka obcego Teresy Siek-Piskozub i Aleksandry Wach znajdziemy wiele propozycji ciekawych ćwiczeń pomagających uczniom w pogłębieniu wiedzy językowej dzięki piosence. Proponowane techniki rozwijają wiele umiejętności, między innymi: słuchania i wychwytywania informacji, poprawnej pisowni i właściwej wymowy. Ponadto zawarte w niej ćwiczenia zachęcają uczniów do swobodnej wypowiedzi ustnej, stanowią wyjście do dyskusji w grupach, odgrywania scenek oraz twórczych zadań pisemnych, na przykład dopisywania kolejnych zwrotek, streszczania lub opisywania swoich wrażeń i emocji.

Piosenki mogą być na lekcji nieocenionym źródłem zagadnień kulturowych, pod względem zarówno ważnych do zapamiętania przez uczniów wydarzeń, postaci, jak i tradycji oraz zwyczajów. Zacząć można od piosenek okazjonalnych – na przykład kolęd i przebojów świątecznych: Deck the Halls, Twelve Days of Christmas, Six White Boomers, Molly Malone czy The Irish Rover na Dzień Świętego Patryka, a także dziecięcych nursery rhymes, z których pochodzi tak wiele popularnych wyrażeń i powiedzonek. Beztroska Oh! Susana – nieformalny hymn czasów Gorączki Złota w Kalifornii – może z kolei uatrakcyjnić lekcję o historii Stanów Zjednoczonych. Tradycyjna szkocka Skye Boat Song wprowadzi w burzliwe losy relacji szkocko-angielskich lub nawiąże do serialu opartego na serii powieści z gatunku fantastyki historycznej – Outlander autorstwa Diany Gabaldon. 

Przede wszystkim jednak korzystanie z piosenek na lekcji ma ogromne znaczenie motywacyjne, zwłaszcza jeśli chodzi o motywację wewnętrzną uczniów. Przygotowanie zadań bezpośrednio pod kątem zainteresowań grupy naszych uczniów, wzięcie pod uwagę aktualnych hitów muzycznych i bieżących trendów na TikToku daje młodzieży dużo radości i poczucie satysfakcji niejako z kierowania swoim procesem dydaktycznym. A zaskoczenie, gdy w ramach utrwalania jakiegoś pola semantycznego lub struktury gramatycznej uczniowie zobaczą tekst „swojego” zespołu na karcie pracy – bezcenne.

Na jednej z lekcji wychowawczych na temat zainteresowań, w tym muzycznych, poprosiłam moich uczniów klasy siódmej o wymienienie kilku istotnych dla nich piosenek – tych, których obecnie słuchają albo które z jakiegoś powodu lubią i cenią. W ten sposób zebrałam sporo materiału do pracy nauczyciela anglisty i wychowawcy. Ale to już temat na zupełnie inny artykuł.

Autentyczne piosenki mają ogromną przewagę nad piosenkami stricte dydaktycznymi, czyli opracowanymi z myślą o osobach uczących się języka obcego, stworzonymi pod kątem konkretnych leksykalnych lub gramatycznych zagadnień. Ich zaletą jest przede wszystkim kryterium znajomości (zasada inżyniera Mamonia z kultowego Rejsu: „Mnie się podobają melodie, które już raz słyszałem… No jakże może mi się podobać piosenka, którą pierwszy raz słyszę”) i uczniowskiej przyjemności. Po konsultacjach w grupie moich uczniów wiem, czego lubią słuchać, jaka muzyka im się naprawdę podoba, znam też gusta ich rodziców i starszego rodzeń...