Uczeń jest bardzo aktywny – czy to może być problem?

Dobre zarządzanie grupą polega między innymi na zapewnieniu wszystkim uczestnikom zajęć jednakowych możliwości rozwoju językowego. Nie chcemy dopuścić do sytuacji, w której jeden uczeń jest bardzo aktywny podczas zajęć, a więc ćwiczy umiejętności komunikacyjne w znacznym stopniu, podczas gdy innym brakuje czasu choćby na krótką wypowiedź w języku obcym. Trudność w radzeniu sobie z tak różnorodnymi uczniami tkwi w delikatnej kwestii komunikacji w języku docelowym, którą nauczyciel powinien promować, a nie piętnować. Ostentacyjne powstrzymywanie uczniów bardzo aktywnych przed zabieraniem głosu może skutkować budowaniem negatywnego stosunku komunikowania się w języku obcym na zajęciach zarówno u osób, które taką otwartością już się cechują, jak i u uczniów, którzy odczuwają stres i opór przed mówieniem po angielsku. Co zatem może zrobić nauczyciel, by nie tworzyć atmosfery blokującej komunikację i dbać o równe proporcje udziału w zajęciach dla wszystkich uczestników?

W zależności od sytuacji i charakteru aktywności podczas zajęć nauczyciel może subtelnie powściągać „kłopotliwie” aktywnego ucznia, ograniczając częstotliwość, czas lub tematykę jego wypowiedzi. By nie zburzyć jego poczucia komfortu na zajęciach, można – na przykład – kierować komunikaty do całej grupy. Pozostaną one niezauważone przez uczniów, którzy nie przejmują częstej inicjatywy w komunikacji na zajęciach, a z pewnością trafią do uczestnika, z myślą o którym są artykułowane. 

Zarządzanie częstością wypowiedzi uczniów

• Formułowanie pytań

Często jest tak, że na większość pytań kierowanych do całej grupy odpowiadają tylko najbardziej aktywni uczniowie. Zwracanie się do konkretnych uczniów to nie jedyna alternatywa dla takich otwartych pytań. Nauczyciel może pozostawić przestrzeń do zabrania głosu pozostałym uczniom poprzez zawężenie grupy docelowej, tak aby nie zawierała osoby, która już wielokrotnie zabrała głos podczas zajęć, np. How about the other part of the classroom? lub Girls, what do you think? 

• Speech vouchers

Jednym ze sposobów zachęcania uczniów do udziału w dyskusjach na zajęciach jest nagradzanie ich za każdą wypowiedź, np. symbolicznymi banknotami (speech bucks). Odwracając działanie tej metody, nauczyciel może przyznawać uczniom na początku zajęć symboliczne karty lub żetony wypowiedzi, które uczestnicy zajęć wykorzystują, aby móc zabrać głos. Zasadą jest, że wszyscy uczniowie otrzymują jednakową liczbę speech bucks i po zabraniu głosu na zajęciach, oddają jedną kartę nauczycielowi. Gdy ktoś pozbędzie się wszystkich kart, nie może już wypowiadać się na forum grupy.

• Zadanie specjalne

Jeśli zależy nam na zaktywizowaniu wycofanej części grupy, możemy to zrealizować poprzez odwrócenie uwagi aktywnego ucznia (lub uczniów) od ćwiczenia komunikacyjnego. W tym celu przyznajemy wybranym uczniom, których chcemy powściągnąć w mówieniu, zadanie opierające się na innych umiejętnościach. Dobrym pomysłem jest prośba, by nadaktywny uczeń notował, np. formy czasowników używanych przez pozostałych członków grupy podczas dyskusji. Oczywiście elementy do zapisania nie mogą być przypadkowe. Powinny stanowić punkt wyjścia do kolejnego ćwiczenia językowego. Innym pomysłem jest zaproponowanie, by wybrani uczniowie próbowali wyłapać pięć błędów gramatycznych lub jak najwięcej synonimów określonego słowa w wypowiedziach nauczyciela. Również w tym przypadku trzeba pamiętać o tym, by zgromadzone elementy wykorzystać w innym ćwiczeniu.

Zarządzanie czasem wypowiedzi uczniów

• Kontrakt z grupą

Metoda pracy z kontraktem pozwala wyeliminować wiele potencjalnie trudnych sytuacji, które mogą się zdarzyć podczas trwania kursu. Wśród swoich propozycji zasad dotyczących zajęć warto zawrzeć sposoby zarz...