Wypowiedź pisemna na egzaminie maturalnym z języka angielskiego – poziom podstawowy

Zanim moi uczniowie zasiądą do pisania wypracowań, przyglądamy się dokładnie wypowiedziom modelowym, które znajdziecie w każdym dobrym podręczniku do nauki języka angielskiego. Na podstawie wypowiedzi modelowych zwracam uwagę uczniów na poniższe kwestie.

Przede wszystkim polecam im dokładnie zapoznać się z poleceniem, aby znali kontekst, wiedzieli, czy mają w poleceniu do czynienia z przeszłością („Uczestniczyłeś w ciekawym wydarzeniu kulturalnym...”), czy przyszłością („Wybierasz się na obóz językowy…”), oraz doczytali, czy mają napisać do kolegi e-mail lub list prywatny, czy polecenie mówi o wpisie na blogu bądź forum internetowym. 
Następnie wnikliwie przyglądamy się czterem kropkom – i znowu analizujemy, czy kropka dotyczy przeszłości, czy przyszłości, czy jest jednoczłonowa, czy dwuczłonowa. Przypominam uczniom, że rozwinięcie kropki wiąże się z podaniem trzech informacji odnoszących się do niej lub dwóch, ale bardziej rozbudowanych. W rozwinięciu kropek pomoże nam odniesienie się do szczegółów lub konkretnych przykładów. Jeśli chodzi o kropkę dwuczłonową, to aby ją rozwinąć, trzeba odwołać się do pierwszej i drugiej części zdania – i przynajmniej jedną z nich przedstawić bardziej szczegółowo. Zwracam uwagę uczniów na to, że niektóre kropki mogą wymagać użycia specjalnego zwrotu, np. zachęcenia kolegi, przeproszenia go, pogratulowania mu czy niezgodzenia się z nim w jakiejś kwestii. W zależności od tego, do ilu kropek uczeń się odniósł, a ile kropek rozwinął, egzaminator przyznaje mu punkty za treść, posiłkując się specjalną tabelką. Ja moim uczniom zawsze pokazuję tę tabelkę – warto, żeby wiedzieli, jak wygląda przyznawanie punktów za treść. 

Kropki nie muszą być realizowane w pracy w takiej kolejności, w jakiej pojawiają się w poleceniu, ale dobrze jest zadbać o klarowność i spójność wypowiedzi i płynnie przechodzić od akapitu do akapitu, czyli od kropki do kropki, wykorzystując spójniki między akapitami, a także spójniki wewnątrz zdań.
Jeżeli podany jest już wstęp, to nie ma sensu pisać swojej wersji wstępu, tylko należy logicznie kontynuować wypowiedź, aby nie stracić punktów za spójność i logikę wypowiedzi – wstępu nie wlicza się w liczbę wyrazów. Wspominam o tym, ponieważ kilka razy podczas sprawdzania arkuszy zdarzyło mi się widzieć prace z podwójnym wstępem.
Warto uświadomić uczniom, że chociaż wypracowanie oscyluje wokół 100–150 wyrazów, to spokojnie mogą przekroczyć ten magiczny limit i nikt nie odbierze im za to punktów. Punkty za przekroczenie limitu wyrazów odbiera się na rozszerzeniu. Mówiąc to, dodaję, że to nie jest tak, że im więcej napiszą, tym lepiej. To, co napiszą w swojej wypowiedzi, musi być przede wszystkim na temat, czyli ściśle wiązać się z poleceniem i z jego poszczególnymi elementami, czyli osławionymi kropkami. Nie polecam im pisania mniej niż osiemdziesięciu wyrazów, gdyż wtedy otrzymują punkty tylko za treść, czyli jakość kropek, a za inne kryteria otrzymują zero punktów. 
Wyraźnie zaznaczone akapity nie są wymagane na poziomie podstawowym, ale ja ich wymagam od moich uczniów, bo wtedy praca i dla nich, i dla mnie (a w niedalekiej przyszłości także dla egzaminatora, który będzie sprawdzał ich wypracowania) jest bardziej czytelna – każdy akapit powinien dotyczyć osobnego punktu, czyli kropki. Akapity, które się stosuje, to takie z wcięciem, jak w wypracowaniach na języku polskim, lub blokowe, czyli bez wcięcia akapitowego, ale oddzielone od siebie wyraźnym odstępem.

Maturzyści mają do dyspozycji brudnopis, nie polecam jednak pisania w nim całej pracy, bo nie m...