Wypowiedź ustna jako doskonała alternatywa dla wszechobecnych testów i kartkówek

Język, jak sama nazwa wskazuje, służy do komunikacji, a głównym celem uczenia się języka obcego jest komunikowanie z innymi ludźmi. W jaki sposób najczęściej komunikujemy się z innymi? Mówiąc do nich – tyle mówi teoria. Jak wygląda to w praktyce? Niestety, z przerażeniem obserwuję, że wiele lekcji języka obcego to głównie ćwiczenia sprawności pisania, a monitoring uczniowskiej wiedzy odbywa się głównie przy pomocy testów. Uczniowie uczą się „pod testy” i do testów. Dlaczego tak się dzieje? Wielu nauczycieli nie wykorzystuje wypowiedzi ustnych w celu zweryfikowania wiedzy uczniów, zasłaniając się zbyt liczebnymi klasami i małą ilością czasu. Wielu nie radzi sobie z przygotowaniem warunków do zaliczenia ustnego i obawia się kłopotów z utrzymaniem tak zwanej dyscypliny. Gros nauczycieli przyznaje wprost – sprawdzanie prac pisemnych jest wygodniejsze. Naprawdę?

W niniejszym artykule przedstawię pomysły na to, jak przeprowadzić zaliczenie ustne. Jak przygotować do niego siebie i uczniów, by wyjść z tej próby zwycięsko i przede wszystkim zrealizować cel nauki języka obcego – praktycznie wykorzystywać język, aby porozumiewać się ustnie! Wszystkie przedstawione poniżej propozycje są regularnie realizowane przeze mnie zarówno w masowej szkole podstawowej, w której pracuję, jak i szkole językowej, w której jestem metodykiem i lektorem.

Zaliczenia ustne wykorzystuję już w klasie pierwszej i odbywają się po każdym rozdziale w książce. Odpowiednio wcześniej (z tygodniowym wyprzedzeniem) informuję uczniów i rodziców, że danego dnia odbędzie się zaliczenie ustne, które będzie polegało na tym, iż usiądziemy sobie w kole i dzieci będą odpowiadać na pytanie What’s this? Będę im pokazywać karty obrazkowe, z których korzystamy podczas zajęć i które dotyczą konkretnych słówek – i owe słówka wypisuję. Zachęcam rodziców do wspólnego sprawdzenia z dzieckiem wymowy poszczególnych wyrazów, korzystając – na przykład – ze strony //www.macmillandictionary.com/. Przypominam, że uczymy się odpowiadać na pytania całym zdaniem, czyli na przykład: This is a dog. Ja mam zwyczaj informować rodziców o tym, że jestem zobligowana oceniać działania językowe dzieci i owa wypowiedź ustna zostanie przeze mnie oceniona według następujących kryteriów – znajomość słówka w języku angielskim, poprawna wymowa oraz stworzenie pełnego zdania. Podaję też skalę ocen – za sześć i pięć poprawnych odpowiedzi jest ocena bardzo dobra, za cztery poprawne odpowiedzi jest ocena dobra i tak dalej. Wyjaśniam także dzieciom, że usiądziemy w kole i zobaczymy, jak sobie radzą z językiem angielskim, jakie słówka „wskoczyły” im do głowy, a jakie jeszcze nie. Proszę również rodziców o to, aby w domu porozmawiali z dziećmi, dlaczego odbędzie się zaliczenie i jak będzie wyglądało. Ponieważ dla pierwszoklasistów oceny sumujące są abstrakcją, dlatego zawsze dodaję ocenę kształtującą w formie komentarza w dzienniku elektronicznym i obliguję rodziców do zapoznania dzieci z tą oceną. Zazwyczaj wyjaśnienie całej procedury muszę przedstawić tylko raz – przy pierwszym zaliczeniu ustnym. Później tylko informuję o terminie i zakresie zaliczenia i uczniowie już wiedzą, co ich czeka. Polecam z każdym kolejnym zaliczeniem zwiększać liczbę słów o te, które były we wcześniejszych rozdziałach podręcznika. Pozwala to stale utrwalać materiał.