Mnemotechniki

czyli jak uruchomić wyobraźnię uczniów, aby pomóc im lepiej zapamiętywać?

Speak up

Rolą anglisty jest nie tylko nauczanie języka obcego, ale także pokazywanie uczniom, w jaki sposób usprawniać proces uczenia się języka. Doskonałym narzędziem do tego są mnemotechniki, czyli techniki pamięciowe, które ułatwiają zapamiętywanie, gromadzenie i przywoływanie w pamięci zdobytych informacji. Poza uświadamianiem uczniów o istnieniu technik zapamiętywania i zachęcaniem do ich używania warto wykorzystywać je podczas zajęć, gdyż są doskonałym sposobem przedstawiania, systematyzowania i powtarzania omówionego materiału językowego.

Mózg i pamięć 

Wiemy, że ludzki mózg ma niewyobrażalne możliwości chłonięcia i przetwarzania informacji. Choć jego działanie wciąż pozostaje dla nas w dużej mierze tajemnicą, współczesne badania – z odkryciem prof. Rogera Sperry'ego na czele – potwierdziły, że mózg składa się z dwóch wysoce wyspecjalizowanych półkul, z których każda charakteryzuje się innymi funkcjami. Wiemy też, że sposobem na wykorzystywanie potencjału mózgu w większym stopniu niż podczas tradycyjnych metod uczenia się są wszystkie aktywności angażujące pracę obu półkul jednocześnie. Tak więc, jeśli połączymy pisanie i czytanie, za które jest odpowiedzialna lewa półkula mózgu, z obrazem, wyobraźnią lub rytmem, za które odpowiada prawa półkula, zapamiętanie danego elementu przebiegnie szybciej i skuteczniej. Dodatkowo wzmacniamy zapamiętywanie, oddziałując na bodźce wzrokowe, słuchowe, dotykowe, motoryczne i emocjonalne. 
Na tym właśnie bazują mnemotechniki, które wykorzystują wyobraźnię i skojarzenia w celu usprawnienia pamięci1.

POLECAMY

Mnemotechniki na zajęciach z języka angielskiego

Łączenie słowa i obrazu jest powszechnie wykorzystywane w materiałach językowych. W podręcznikach bardzo często zestawom słów towarzyszy ich reprezentacja wizualna. Można jednak jeszcze szerzej wykorzystać to zestawienie, m.in. utrwalając lub powtarzając słownictwo.
Należy zachęcać uczniów do tego, by sami tworzyli reprezentacje obrazkowe elementów słownictwa. Obrazki powinny być kolorowe i symboliczne. Należy pamiętać, że każdy ma inne skojarzenia i wyobrażenia dotyczące danego zagadnienia, więc zestawienie słowa i obrazu powinno być tworzone indywidualnie i najlepiej odręcznie. Estetyka tworzonych przez uczniów obrazków nie ma żadnego znaczenia, dlatego warto zachęcić ich do odręcznego rysunku mimo przekonania niektórych o braku talentu plastycznego. Pomocny może okazać się przykład nauczyciela, również indywidualny i odbiegający od doskonałości. 

Fiszki graficzne

Uczniowie tworzą karteczki ze słówkami lub wyrażeniami po jednej stronie i ich graficzną reprezentacją po drugiej. Takie zestawy fiszek można następnie użyć do samodzielnej nauki słownictwa lub różnorodnych ćwiczeń utrwalających i powtórkowych podczas zajęć. Oprócz ułatwienia zapamiętywania dzięki połączeniu słowa i obrazu, praca z fiszkami pobudza również aparat kinestetyczny, gdy uczniowie przekładają karteczki w dłoniach, grupują je i tworzą stosy. 
Istnieje wiele narzędzi technologicznych służących tworzeniu fiszek elektronicznych, np. Quizlet. Co prawda lepiej jest, gdy obrazki są odręczne, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by czasami wykorzystać również możliwości, jakie dają gotowe aplikacje, szczególnie że większość z nich oprócz obrazów włącza również nagrania wymowy wprowadzanych elementów językowych, oddziałując tym samym dodatkowo na zmysł słuchu. Część aplikacji zawiera również różnego rodzaju ćwiczenia, przypominające proste gry komputerowe, które niewątpliwie zachęcą znaczną część uczniów do samodzielnej nauki. 

Słownik obrazkowy

Uczniowie rysują symboliczne reprezentacje słów z określonej kategorii, np. owoce lub elementy codziennej rutyny. W rozbudowanej formie mogą prowadzić osobny zeszyt, uzupełniając go systematycznie o nowe elementy. Dobrym pomysłem jest zaproponowanie uczniom, by starali się wkomponować obraz w słowo, np. wpisując uśmiechy w obszar liter „a” i „p” w słowie happy. Mogą również zastępować niektóre litery w słowach przypominającymi je elementami graficznymi, np. rysując pędzel zamiast litery „i” w słowie paint.

Słowa pisane w wyobraźni

Zestawianie słów i obrazów może też odbywać się...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Horyzonty Anglistyki"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy