Fun mindfulness activities for kids and Tees
Sztuka uważności na zajęciach

XXI wiek – trudny czas dla nauczycieli

Według założeń neurodydaktyki jednym z najważniejszych trendów jest uczenie przez doświadczenie. Nasz umysł chłonie wiedzę i umiejętności najlepiej, gdy się w coś zaangażuje i kiedy temat zainteresuje uczącego się. Czy możliwe jest uzyskanie zainteresowania uczniów bez ciągłych fajerwerków? Z pomocną dłonią do nauczycieli, nie tylko językowców, przychodzi trening uważności. 

 

Jesteśmy tym, co sobie myślimy. Wszystko, czym jesteśmy, wynika z naszych myśli. Naszymi myślami tworzymy świat… 
Gautama Budda

 

Karm swój rozum tak często, jak żołądek – mówi jedno z powszechnych powiedzeń. Pytanie tylko, czym go karmić? W języku angielskim, kiedy coś wartościowego daje nam do myślenia, mówi się, że jest to food for thought, czyli tak właściwie pożywienie dla myśli i dla naszego umysłu. Poprzez skupienie się na rzeczach ważnych i istotnych, czyli poprzez uważną obecność, karmimy nasz rozum. Tym jest właśnie mindfulness – świadoma, nieosądzająca i skierowana na obecną chwilę uwaga (Jon Kabat-Zinn, 1990). 

 

 

Mindfulness można naprawdę łatwo praktykować, poniżej proponuję ćwiczenie, które możemy zastosować podczas zajęć lekcyjnych, a szczególnie konwersacji. 

Sadzamy uczniów w parach, naprzeciwko siebie. Prosimy, aby zamknęli oczy i przez minutę posiedzieli razem w ciszy, dostrajając się do siebie. Następnie jedna z osób ma za zadanie zapytać partnera: „Za czym tęsknisz?”, a następnie przez 5 minut wysłuchać odpowiedzi, dając partnerowi swoją pełną uwagę. Przeznaczamy więc po 5 minut na osobę i cały zasób różnych pytań osobistych, np.: What do you dream of? What are you going to achieve this year? What are your plans for the future? Tell me about your best holidays itd.

Badania nad uważnością

Często na zajęciach mówimy uczniom: „Skup się”, „Zwróć uwagę”, „Skoncentruj się”, „Zauważ”, nie dając przy tym wskazówek, jak mają to zrobić. Każdy uczeń wie, że na lekcji ma się skupić, zapewne nawet się stara – tylko jak to zrobić, kiedy w internecie teksty są krótsze, obrazki prostsze i szybko można przerzucić uwagę na inną zakładkę w przeglądarce? Samym upominaniem się o uwagę niewiele jesteśmy w stanie pomóc naszym uczniom. Jeśli chcemy jednak zawalczyć o ich uwagę bez dodatkowych bodźców, najpierw musimy się o niej jak najwięcej dowiedzieć. 

Neurodydaktyka i neurobiologia to dwie nauki, które tłumaczą działanie mózgu i badają, między innymi, jak różne aktywności, w tym zdobywanie wiedzy, działają na jego funkcjonowanie. Mózg, aby móc w pełni skoncentrować uwagę na jakiejś czynności, potrzebuje wyciszenia 
i bodźca w postaci zainteresowania. Tylko umysł wolny od nadmiernych, negatywnych, ale i też pozytywnych emocji jest w stanie przetwarzać informacje i wiedzę. Ewolucja nie przystosowała naszego mózgu do rewolucji technologicznej. Każdego dnia nieustannie jesteśmy atakowani morzem nowych informacji z różnych źródeł. Większość z nich jest kompletnie nieistotna, ale nasz mózg magazynuje je wszystkie, zamieniając się w „śmietnik” pełen plotek, opinii i faktów, spośród których ciężko jest wyselekcjonować te wartościowe. 

Mindfulness pomaga w selekcji informacji, choćby poprzez samą świadomość skoncentrowania na konkretnym zadaniu.

Niezwykle przydatna w treningu uważności i selekcji informacji jest praca na celach, w tym podanie celów lekcji zawsze na jej początku. Na początku treningu umawiacie się, że pracując nad najważniejszymi celami lekcji, nie będziecie się niczym rozpraszać (celów nie może być zbyt wiele, najlepiej jeden lub dwa główne). W nagrodę warto obiecać, że po najważniejszym ćwiczeniu uczniowie będą mieli przerwę typu brain break lub ulubioną zabawę. Oczywiście musicie pozwolić uczniom zdecydować, co jest najważniejszym celem danej lekcji, naprowadzając ich odpowiednio. W czasie pracy nad daną umiejętnością lub zagadnieniem nikt nie rozmawia, komórki są głęboko schowane, wszystkie możliwe bodźce zostają ograniczone. Zostaje tylko zeszyt i/lub książka, karta pracy, długopis i nic więcej.