Pułapki oceniania, czyli jak nie wpaść w złe nawyki

Jesteśmy profesjonalistami, chcemy oceniać rzetelnie, dokładnie i sprawiedliwie. Jednak biorąc pod uwagę to, że jesteśmy tylko ludźmi i liczbę prac, które musimy sprawdzić, nie sposób uniknąć pułapek oceniania. Prawdę mówiąc, nie sposób ich uniknąć nawet przy małej liczbie prac, które sprawdzamy. Dlatego warto wiedzieć, co czyha na nas za każdym razem, kiedy bierzemy do ręki czerwony długopis.

1. Pułapka efektu aureoli
Polega na pomniejszaniu lub wyolbrzymianiu znaczenia błędów w pracy ucznia. Wystarczy kilka precyzyjnie użytych sformułowań, żebyśmy jako oceniający byli skłonni przymknąć oko na błędy regularnie pojawiające się w innych częściach tekstu, które w każdym innym przypadku uznalibyśmy za poważne i rzutujące na ocenę. Z drugiej strony wystarczy kilka poważnych błędów językowych, by odnieść wrażenie, że cała praca, którą czytamy, jest słaba, pomimo tego że nie stanowią one nawet 5% przeczytanego przez nas tekstu. Czasem efekt aureoli wywołuje samo nazwisko. Ile już razy, widząc pracę Kowalskiego, nastawiałem się pozytywnie lub negatywnie na jej odczytywanie, tracąc obiektywizm i ignorując założony klucz oceniania. Doszukując się punktów tam, gdzie ich obiektywnie nie widać, i nie przyznając tam, gdzie mógłbym. Co więcej, okazuje się, że jako nauczyciele jesteśmy skłonni dawać lepsze oceny uczniom atrakcyjniejszym, milszym, takim, w których odnajdujemy pożądane cechy na naszych zajęciach. Jak zapobiegać tym sytuacjom? Zakryjmy nazwisko na czas sprawdzania prac i zdystansujmy się przy sprawdzaniu: nie karzmy za kilka błędnie użytych konstrukcji i nie nagradzajmy za parę właściwie wprowadzonych sformułowań. W wypowiedzi naszych uczniów warto patrzeć na wszystkie obszary wypowiedzi.

2. Pułapka efektu pierwszeństwa
Skutkuje utratą czujności poprzez szybkie wyrażenie opinii o danej pracy lub zestawie prac. Jak pokazały badania, nauczyciele mają tendencję do oceniania wyżej prac, które na początku nie zawierają żadnych błędów, i analogicznie, oceniania niżej prac, w których błędy pojawiają się w pierwszych kilku słowach. Co więcej, okazuje się, że jeśli pierwsza sprawdzana przez nas praca jest naprawdę dobra, to nas...